استمرار جنبش تولید علم در كشور؛
كسب جایگاه دوم نرخ رشد تولید و انتشارات علمی در بین ۲۵ كشور برتر
سرپرست ISC اظهار داشت: روند تولید و انتشارات علمی ایران از نظر كمی، كیفی و مشاركت بین المللی سبب شده ایران بتواند جایگاه دوم نرخ رشد تولید و انتشارات علمی را در بین ۲۵ كشور برتر دنیا كسب كند.
به گزارش بازار مقاله به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی اظهار داشت: روند تولید و انتشارات علمی ایران از نظر کمی، کیفی و مشارکت بین المللی در دو دهه اخیر در پایگاه های معتبر بین المللی کلاریویت آنالیتکیس (Clarivate Analytics) و محصولات آن (WoS، ESI و Incites)، اسکوپوس (Scopus) و هم پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نشان داده است که در طول دو دهه اخیر میزان تولید علم توسط پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران در سطوح ملی و بین المللی به صورت مستمر در حال افزایش بوده است. وی ادامه داد: جنبش علمی بوجود آمده در کشور باوجود محدودیت های بین المللی با رشد و شتاب منحصر بفرد در دنیا بخصوص در بین ۲۰ کشور برتر دنیا ادامه دارد. دهقانی تصریح کرد: به صورت خاص توجه به بعد کیفی تولید علم کشور در چند سال گذشته بسیار پر اهمیت است، به صورتی که در سال ۲۰۱۹ میلادی که سهم تولید علم کشور در دنیا حدود دو درصد بوده است و سهم تولید علم برتر و یا کیفیت تولید علم حدود ۳.۵ درصد رسیده است. ضمنا سهم ایران از کل تولید علم در سال ۲۰۱۹ در کشورهای منطقه حدود ۲۹ درصد و در کشورهای جهان اسلام حدود ۲۰ درصد می باشد. وی ادامه داد: نتایج حاصله از بررسی ها نشان داده است که کل مدارک علمی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس از ایران در سال های مختلف برابر با ۶۳۰۷۶۸ مورد بوده که حدود ۴۰۹۰۶۰ مورد آن یعنی حدود ۶۵ درصد آن در سخت ترین شرایط تحریم همه جانبه کشور یعنی سال های اخیر (۲۰۲۰-۲۰۱۳) بوده است. همینطور کل مدارک علمی موجود نمایه شده توسط جمهوری اسلامی ایران در پایگاه WoS در طول ۱۲۰ سال گذشته برابر با ۵۴۰۵۳۰ بوده که حدود ۳۶۱۲۴۴ مدرک آن یعنی بیشتر از ۶۶ درصد مربوط به سال های اخیر (۲۰۲۰-۲۰۱۳) است. سرپرست ISC اظهار داشت: آخرین آمار مستخرج ( مرداد) از پایگاه های معتبر بین المللی تعداد مدارک علمی ثبت شده در ۲۰ سال گذشته (۲۰۰۰-۲۰۲۰) نشان داده است که جنبش علمی در کشور باوجود فراز و نشیب ها و محدودیت های مختلف بویژه در طول تحریم های ظالمانه با رشد و شتاب و با استمرار همواره ادامه داشته است.
وی اظهار داشت: به منظور بررسی دقیقتر آمار تولید علم در هر دو پایگاه معتبر بین المللی در ۸ سال گذشته در جدول زیر بازنویسی شده است. همانطور که از جدول مشاهده می شود میزان تولید علم کشور در پایگاه بین المللی WoS در سال ۲۰۱۲ برابر با ۳۱۰۴۱ مدرک بوده است که در سال ۲۰۱۶ به ۴۹۳۷۹ و در سال ۲۰۱۹ هم به ۶۱۶۸۲ مدرک افزایش یافته است و این سیر صعودی در پایگاه بین المللی اسکوپوس هم مشاهده می شود. در پایگاه اسکوپوس در سال ۲۰۱۲ میزان تولیدات علمی برابر با ۴۱۴۲۸ مورد بوده که در سال ۲۰۱۶ به ۵۲۹۲۹ مورد و در سال ۲۰۱۹ به ۶۵۱۷۳ مورد افزایش یافته است. جدول تعداد مدارک و مقالات ثبت شده در پایگاه های معتبر WoS، اسکوپوس SCOPUS ۲۰۱۹ ۲۰۱۸ ۲۰۱۷ ۲۰۱۶ ۲۰۱۵ ۲۰۱۴ ۲۰۱۳ ۲۰۱۲ ۶۱۶۸۲ ۵۵۸۶۲ ۵۴۳۳۱ ۴۹۳۷۹ ۴۲۰۶۴ ۳۳۹۹۹ ۳۱۴۲۶ ۳۱۰۴۱ WOS ۶۵۱۷۳ ۵۹۸۳۲ ۵۶۱۲۷ ۵۲۹۲۹ ۴۵۵۶۱ ۴۵۶۸۲ ۴۲۳۳۹ ۴۱۴۲۸ Scopus *۳۲۳۴۰ *۴۶۴۷۸ ۵۶۳۸۷ ۵۶۵۳۹ ۵۴۳۷۸ ۵۳۲۴۱ ۴۷۳۹۳ ۳۹۰۷۸ ISC *آمار مقالات نشریات نمایه شده در ISC مربوط به سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ هنوز تکمیل نشده است. دهقانی اظهار داشت: از بدو تاسیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از سال ۱۳۸۸ تابحال یعنی در طول ۱۰ سال گذشته، بیشتر از ۵۰۰ هزار مقاله علمی توسط پژوهشگران کشور در این پایگاه نمایه شده است. بر مبنای آمار فوق، پژوهش های علمی ثبت شده در این پایگاه استنادی به ترتیب در حوزه علوم انسانی و اجتماعی، پزشکی و کشاورزی و سایر حوزه های علمی است. میزان رشد تولید علم ایران در پایگاه های معتبر WoS، Scopus وی ادامه داد: بر مبنای آمار و اطلاعات موجود در هر دو پایگاه معتبر بین المللی، میزان رشد تولید علم در ۸ سال گذشته و هر سال نسبت به سال قبل در جدول زیر نشان داده شده است. ملاحظه می شود که درصد رشد تولید علم در هر سال نسبت به سال قبل هم در هر دو پایگاه بین المللی افزایش داشته است. سرپرست ISC خاطرنشان کرد: به صورت خاص میزان رشد علمی تولید علم در پایگاه WoS در سال ۲۰۱۲ برابر ۴.۱ درصد بوده که در سال ۲۰۱۳ به ۱.۲ کاهش و در سال های ۲۰۱۴ به بعد همواره نرخ رشد خوبی داشته است. در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ نرخ رشد تولید علم ۱۰.۴ درصد بوده است. وی اظهار داشت: ایران با نرخ رشد ۱۰.۴ درصد در سال ۲۰۱۹ در بین ۲۵ کشور برتر دنیا در رتبه دوم و بعد از کشور چین با ۱۲.۹ درصد رشد قرار می گیرد. کشور پرتغال با ۷.۸ درصد رشد هم در رتبه سوم در بین ۲۵ کشور برتر دنیا قرار دارد. در پایگاه استنادی اسکوپوس هم بالاترین میزان رشد تولید علم در طول ۸ سال گذشته در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ اتفاق افتاده و برابر با ۸.۹ درصد بوده است. جدول میزان رشد تولید علم هرسال نسبت به سال قبل در در پایگاه های معتبر WoS، اسکوپوس ۲۰۱۹ ۲۰۱۸ ۲۰۱۷ ۲۰۱۶ ۲۰۱۵ ۲۰۱۴ ۲۰۱۳ ۲۰۱۲ ۱۰.۴ درصد ۲.۸ درصد ۱۰ درصد ۱۷.۴ درصد ۲۳.۷ درصد ۸.۱ درصد ۱.۲ درصد ۴.۱ درصد WOS ۸.۹ درصد ۶.۶ درصد ۶ درصد ۱۶.۲ رص -۰.۳ درصد ۷.۹ درصد ۲.۲ درصد ۳.۷ درصد Scopus
سهم ایران از میزان تولید علم دنیا و جهان اسلام و منطقه سرپرست ISC افزود: بر مبنای آخرین آمار مستخرج از پایگاه های مربوطه، سهم ایران به درصد از مدارک ثبت شده از کل تولید علم دنیا در ۸ سال گذشته در جدول زیر نشان داده شده است. همانطور که ملاحظه می شود، سهم ایران در تولید علم کل دنیا در هر دو پایگاه بین المللی در هر سال افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۰ سهم جمهوری اسلامی ایران از تولید علم حدود ۰.۱ درصد بود که در سال ۲۰۱۹ یعنی پس از گذشت ۲۰ سال با افزایش ۲۰ برابری در هر دو پایگاه استنادی اسکوپوس و WoS به حدود ۲ درصد رسیده است. وی اظهار داشت: در ۲۰ سال قبل، سهم تولید علم کل کشورهای اسلامی حدود دو درصد بود که در سال ۲۰۱۹ به بیشتر از ۹ درصد افزایش یافته است. بر مبنای سند ۱۰ ساله علم و فناوری و نوآوری اجلاس سران کشورهای اسلامی لازم است تا سال ۲۰۲۶ میلادی سهم تولید علم کشورهای اسلامی در دنیا به بیشتر از دو برابر افزایش یابد و این به معنای آن است که تا شش سال آینده سهم کل کشورهای اسلامی به حدود ۱۶ درصد برسد. سهم ایران از کل تولید علم در هر دو پایگاه استنادی در سال ۲۰۱۹ در کشورهای منطقه حدود ۲۹ درصد (۲۸.۹ درصد در WoS و ۲۹.۱ درصد اسکوپوس) و در کشورهای جهان اسلام حدود ۲۰ درصد (۲۱.۲ درصد در WoS و ۱۸.۶ درصد اسکوپوس) رسیده است. سهم ایران در پایگاه استنادی WoS در دنیا، منطقه و جهان اسلام ۲۰۱۹ ۲۰۱۸ ۲۰۱۷ ۲۰۱۶ ۲۰۱۵ ۲۰۱۴ ۲۰۱۳ ۲۰۱۲ ۱.۹ ۱.۸ ۱.۷ ۱.۶ ۱.۴ ۱.۳ ۱.۳ ۱.۳ دنیا (درصد) ۲۸.۹ ۲۸.۷ ۲۹.۲ ۲۷.۵ ۲۶ ۲۶.۳ ۲۶.۴ ۲۸.۲ منطقه (درصد) ۲۱.۲ ۲۰ ۲۰.۶ ۲۰.۷ ۱۹.۶ ۲۰.۶ ۲۱.۲ ۲۳.۱ جهان اسلام (درصد) سهم ایران در پایگاه استنادی Scopus در دنیا، منطقه و جهان اسلام ۲۰۱۹ ۲۰۱۸ ۲۰۱۷ ۲۰۱۶ ۲۰۱۵ ۲۰۱۴ ۲۰۱۳ ۲۰۱۲ ۲ ۱.۹ ۱.۸ ۱.۸ ۱.۶ ۱.۶ ۱.۵ ۱.۵ دنیا (درصد) ۲۹.۱ ۳۰ ۳۰.۶ ۲۹.۵ ۲۸.۲ ۲۹.۶ ۲۹.۲ ۳۰.۶ منطقه (درصد) ۱۸.۶ ۱۹.۷ ۲۰.۹ ۲۱.۲ ۲۰.۸ ۲۱.۷ ۲۱.۸ ۲۳.۳ جهان اسلام (درصد)
رتبه ایران از میزان تولید علم دنیا و جهان اسلام و منطقه دهقانی اظهار داشت: بر مبنای بررسی های انجام شده، در پایگاه WoS بر اساس تعداد و حجم تولید علم رتبه ایران در سال ۲۰۱۲، ایران با ۳۱۰۴۱ مدرک ثبت شده در جایگاه ۲۱ دنیا و در همین سال ترکیه با ۳۴۵۴۱ مدرک در رتبه ۱۸ قرار داشت. در سال ۲۰۱۵ رتبه ایران به ۱۹ و در سال ۲۰۱۶ به رتبه ۱۸ و از سال ۲۰۱۷ تابحال یعنی سه سال متوالی در رتبه ۱۶ بین المللی قرار دارد. این درحالی است که ترکیه در سال ۲۰۱۹ با ۵۵۳۵۷ مدرک در رتبه ۱۷ قرار داشت. وی اظهار داشت: در پایگاه بین المللی اسکوپوس هم ایران در سال ۲۰۱۲ در جایگاه ۱۸ قرار داشت که از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ در سه سال متوالی در رتبه ۱۶ قرار گرفته بود و در سال ۲۰۱۹ جایگاه بین المللی ایران در این پایگاه بین المللی ۱۵ است. از چند سال گذشته در هر دو پایگاه استنادی رتبه ایران همچون کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه خاورمیانه رتبه اول را دارد. رتبه استنادات و ارجاعات به تولیدات علمی ایران سرپرست ISC تصریح کرد: یکی از مهمترین شاخص ها جهت بررسی جایگاه کیفی تولید علم بر اساس تحلیل استنادی است. اساس این شاخص بر اساس تعداد استنادهای صورت گرفته به علم تولید شده است. بر همین مبنا، شاخصهای مختلف همچون میزان استناد به مقاله، میزان استناد نرمال شده، شاخص هرش (H-index)، مقالات برتر متشکل از مقالات داغ (Hot Papers) و مقالات پر استناد (Highly cited) است. وی ادامه داد: تحلیل های انجام شده نشان داده است که فعالیتهای علمی جمهوری اسلامی ایران همزمان با رشد تولید علم در سطح بین المللی توجه به رشد کیفیت تولیدات علمی بویژه در چند سال گذشته بیشتر از کمیت بوده است. دهقانی اظهار داشت: میزان استنادات یکی از شاخصهای ارزیابی کیفیت تولید علم بوده، با اینکه این شاخص به تنهایی نمی تواند مبین کیفیت علم باشد ولی در هر حال یکی از ملاک هایی است که بر اساس میزان استنادها و یا میزان ارجاعات انجام شده به تولیدات علمی مد نظر قرار گرفته است و هم اکنون اساس ارزیابی کیفی نشریات علمی، دانشگاه ها و موسسات پژوهشی و کشورهاست. یکی از معیارهای مهم مورد توجه برخی نظام های رتبه بندی بین المللی است. بر مبنای آمار مستخرج از پایگاه بین المللی WoS، رتبه استنادی ایران در ۸ سال گذشته همواره سیر صعودی داشته و از رتبه ۲۴ در سال ۲۰۱۲ به رتبه ۲۰ در سال ۲۰۱۵ و سپس به رتبه ۱۸ در سال ۲۰۱۸ و نهایتا به رتبه ۱۶ در سال ۲۰۱۹ ارتقا یافته است. شاخص استناد نرمال شده سرپرست ISC اضافه کرد: بررسی میزان استناد نرمال شده ایران در پایگاه بین المللی WoS نشان داده است که در سال های اخیر این شاخص هم رو به افزایش و ارتقا بوده است. به صورت خاص در سال ۲۰۱۲ استناد نرمال شده برابر با ۸۱/۰ بوده که در سال ۲۰۱۷ به ۰.۸۶ افزایش یافته و در سال ۲۰۱۸ به ۰.۹۳ و نهایتا در سال ۲۰۱۹ به یک افزایش یافته است.
شاخص هرش (H-index) دهقانی اظهار داشت: شاخص هرش (H-index) که بر اساس تحلیل استنادی استوار است هم یکی از معیار هایی است که برای سنجش کیفیت تولید علم کشور، دانشگاه، مجله و یا حتی پژوهشگر استفاده می شود. بر مبنای تعداد مقالات انتشار یافته، هر چه این شاخص بزرگتر باشد به معنای کیفی بودن مقالات و انتشارات علمی کشور خواهد بود. بر مبنای آمار مستخرج شده از پایگاه شاخص های اساسی علم (ESI) شاخص هرش کشور در سال ۲۰۱۲ برابر با ۱۵۰ بوده که در سال ۲۰۱۷ به ۲۴۵ و در سال ۲۰۱۸ به ۲۷۲ افزایش و در نهایت در سال ۲۰۱۹ با افزایش دو برابری نسبت به ۶ سال قبل به ۳۱۳ رسیده است. سهم تولید علم در مجلات برتر و هم مجلات چارک اول دنیا و جایگاه کشور در تولید مقالات برتر سرپرست ISC اظهار داشت: تعداد مقالات انتشار یافته در سطح بین المللی در مجلات دارای ضریب تأثیر بالا بر اساس دسته بندی های مختلف همچون مجلات یک درصد برتر، چارک اول (Q۱) و یا مقالات پر استناد (Highly cited papers) و مقالات داغ (Hot papers) و هم مقالات برتر (Top papers) همچون شاخصهای ارزیابی کیفی عملکرد یک کشور، دانشگاه و موسسه پژوهشی و یا پژوهشگر است. وی افزود: مقالات برتر (و یا یک درصد برتر) سهم مهمی از علم روز بوده که جهت توسعه علمی در سطح بین المللی را نشان داده است و در واقع به دو دسته مقالات پر استناد و مقالات داغ تقسیم می شود. دهقانی افزود: طلایه داران علم مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس (ESI) معتبرترین مجلات بین المللی را به ۲۲ رشته موضوعی تقسیم کرده و بر حسب تعداد استنادهای دریافت شده، مقالات پر استناد را معرفی می کنند. این شامل یک درصد از مقالات دنیا در طول ۱۰ سال قبل می شود، اما مقالات داغ، مقالات تنها یک دهم درصد از مقالات برتر در دو سال گذشته را می سازند. وی ادامه داد: باید در نظر داشت که انتشار این دسته از مقالات ساده نیست و هر مقاله برخی مواقع بیشتر از یکسال زمان می برد. آمار موجود در طلایه داران علم (ESI) از آن حکایت می کند که پژوهشگران کشور در چند سال گذشته با توجه و تاکید بر کیفیت توانسته اند سهم کشور از مقالات یک درصد برتر دنیا را به موازات رشد تولید علم کشور بالا برند. سرپرست ISC تصریح کرد: همان گونه که مشاهده می شود تعداد مقالات علمی پر استناد و داغ کشور در سال ۲۰۱۲ برابر با ۱۰۷ مورد بود که در طول شش سال گذشته سیر صعودی داشته به صورتی که در سال ۲۰۱۷ به ۳۲۴ و در سال ۲۰۱۹ با افزیش بیشتر از ۶ برابری نسبت به سال ۲۰۱۲ به ۶۴۵ مورد رسیده است. همچنین، سهم مقالات انتشار یافته در نشریات با ضریب تأثیر واقع شده در چارک اول (Q۱) نسبت به کل مقالات در سال ۲۰۱۲ برابر با حدود ۲۶ درصد بود که در سال ۲۰۱۷ به حدود ۳۰ درصد و در سال ۲۰۱۹ به ۳۲ درصد ارتقا یافته است. تعداد مقالات پر استناد و برتر در ESI ۲۰۱۹ ۲۰۱۸ ۲۰۱۷ ۲۰۱۶ ۲۰۱۵ ۲۰۱۴ ۲۰۱۳ ۲۰۱۲ ۳۲.۲۲ ۳۲.۸۳ ۲۹.۸۶ ۲۷.۵۳ ۲۵.۵۲ ۲۵.۹۸ ۲۵.۶۳ ۲۵.۷۹ سهم مقالات چارک اول Q۱ (درصد) ۶۴۵ ۴۳۱ ۳۲۴ ۲۷۱ ۱۹۰ ۱۵۵ ۱۴۰ ۱۰۷ مقالات برتر ۶۳۱ ۴۲۸ ۳۲۴ ۲۷۱ ۱۹۰ ۱۵۵ ۱۴۰ ۱۰۷ مقالات پر استناد سرپرست ISC اظهار داشت: بر مبنای آخرین آمار مستخرج از ESI، سهم ایران در تولید علم برتر دنیا در ۸ سال گذشته در حال افزایش بوده است. در حالیکه در سال ۲۰۱۲ سهم ایران در این شاخص در دنیا برابر با ۰.۸ درصد بود در سال ۲۰۱۷ به ۱.۹۵ درصد، در سال ۲۰۱۸ به ۲.۵ درصد و در سال ۲۰۱۹ به بیشتر از ۳ درصد رسیده است. همانطور که در جدول نشان داده شده سهم ایران از کل تولید علم برتر در منطقه و کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۲ بیشتر از ۲۰ درصد (در منطقه ۲۰.۴ و در جهان اسلام ۲۱.۱ درصد) بود که در سال ۲۰۱۹ در کشورهای منطقه حدود ۳۵ درصد و در کشورهای اسلامی ۳۲ درصد افزایش یافته است. سهم ایران از مقالات پر استناد و داغ ثبت شده در دنیا، منطقه و جهان اسلام در WoS ۲۰۱۹ ۲۰۱۸ ۲۰۱۷ ۲۰۱۶ ۲۰۱۵ ۲۰۱۴ ۲۰۱۳ ۲۰۱۲ ۳.۴ ۲.۵ ۱.۹۵ ۱.۷ ۱.۲ ۱ ۰.۹۷ ۰.۸ دنیا (درصد) ۳۵.۱ ۲۸.۶ ۲۴.۲ ۲۳ ۱۹.۲ ۱۸.۱ ۲۰.۶۵ ۲۰.۴ منطقه (درصد) ۳۲.۳ ۲۸.۱ ۲۳.۷ ۲۲.۸ ۱۹.۴ ۱۸.۷ ۲۱.۳ ۲۱.۱ جهان اسلام (درصد)
نمودار مقایسه ای سهم تولید علم ایران از دنیا و هم تولید علم برتر دنیا نشان داده است که از سال ۲۰۱۶ سهم تولید علم برتر جمهوری اسلامی ایران از تولید علم پیشی گرفته است. به صورت ویژه در سال ۲۰۱۹ در حالیکه سهم ایران از تولید علم دنیا حدود ۲ درصد می باشد، سهم کشور از تولید علم برتر دنیا بیشتر از ۳.۴ درصد بوده است. این امر به معنای توجه و تاکید به بعد کیفی تولیدات علمی همزمان با رشد و شتاب علمی است.
مشارکت بین المللی در تولید علم و دیپلماسی علمی دهقانی اظهار داشت: توسعه مشارکت های علمی در سطح بین المللی یکی از سیاست های اصلی جمهوری اسلامی ایران است که نظام آموزش عالی کشور هم تاکید ویژه ای بر آن دارد. مشارکت های علمی یکی از سیاست های مورد تاکید در سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری هم می باشد. بررسی پایگاه استنادی کلاریویت آنالتیکس (WoS) در فاصله سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹ نشان داده است که مقالات با مشارکت بین المللی کشور در ۲۰۱۹ به ۲۳ درصد رسیده است. در سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ مقالات با مشارکت بین المللی کشور ۲۱ درصد از کل تولید علم کشور را در بر می گرفتند. میزان مشارکت بین المللی کشور در سال ۲۰۱۷، به ۲۲ درصد و در سال ۲۰۱۸، به ۲۵ درصد افزایش یافته است. با افزایش مجدد مشارکت های علمی بر مبنای پایگاه های استنادی بین المللی می بینیم که این مقدار در سال ۲۰۱۹ به ۲۸ درصد رسیده است.
وی ادامه داد: باید در نظر داشت که میزان تولید علم کشور مرتبا در حال افزایش می باشد و باوجود این واقعیت باید اظهار داشت که مشارکت علمی کشور به صورت مرتب افزایش یافته است. در فاصله سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹ تعداد مقالات با مشارکت بین المللی کشور ۷۷۹۴۱ مورد بوده است. این مقدار در سال ۲۰۱۳ به میزان ۷۴۳۳ بود که در سال ۲۰۱۴ به ۸۲۲۷ رسید. در سال ۲۰۱۵ این مقدار باردیگر افزایش یافته و به ۸۸۱۳ مورد رسید. سرپرست ISC تصریح کرد: در خلال سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ این مقدار باردیگر افزایش یافته و به ۱۰۲۳۰ و ۱۲۰۷۰ مورد افزایش پیدا کرد. این افزایش در سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ هم همچنان ادامه یافته که به مقدار ۱۳۸۶۹ و ۱۷۲۹۹ مورد رسید. دهقانی افزود: هرچند سهم مشارکت علمی بین المللی در سایر کشورهای اسلامی نظیر ترکیه، پاکستان و مالزی هم افزایش یافته است، اما سرعت و میزان این رشد در این کشورها با یکدیگر فرق می کند. کشورهای مالزی و پاکستان در سال ۲۰۱۳ به ترتیب ۳۵ درصد و ۴۰ درصد مقالاتشان با مشارکت بین الملل بود که این مقدار در سال ۲۰۱۹ به ۵۰ درصد رسیده است یعنی نیمی از مقالات آنها با مشارکت بین الملل است. در سال ۲۰۱۳ ترکیه ۱۶ درصد مقالاتش با مشارکت بین الملل بوده است که در سال ۲۰۱۹ این مقدار افزایش یافته و به ۲۲ درصد رسیده است. وی تصریح کرد: بند ششم از سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری به دیپلماسی علمی یا مواردی که به صورت کامل تحت تأثیر دیپلماسی علم و فناوری هستند. استفاده از قدرت علم و فناوری به منظور توسعه و تعمیق روابط دیپلماتیک با سایر کشورها مهمترین تعریف دپیلماسی علم و فناوری است. دهقانی اظهار داشت: دیپلماسی علم و فناوری به صورت عملیاتی در نخستین سطح به تعامل دو محقق در دو کشور مختلف حول محور انجام یک پژوهش، فناوری یا نوآوری اطلاق می شود که هر یک می توانند به صورت یک فعالیت پژوهشی مشترک یا ثبت اختراع و یا یک محصول عرضه گردند. این تعامل می تواند بین چندین محقق از چند کشور یا چندین دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی یا صنعتی صورت پذیرد. وی تصریح کرد: اعتماد علمی و اخلاقی مهمترین عنصری است که در طول زمان بین محققان شکل گرفته و فضا را برای پژوهش های مشترک بعدی باز می کند. زمانی که این تعاملات علمی در سطح گسترده ای بین محققان دو یا چندین کشور به شکل دراز مدت صورت پذیرد تأثیر آن قابل ملاحظه خواهد بود. این تعاملات در سطحی بالاتر از محقق، تعاملات بین موسسات و دانشگاه های دو یا چند کشور را در بر می گیرد که به صورت شریک ثابت تحقیقاتی یکدیگر محسوب می شوند. وی ادامه داد: سنجش و ارزیابی علم واقعیتی است که بدلیل نقش و جایگاه مهم علم و دانش و رشد و پیشرفت آن در ارتقاء سلامت، رفاه و پیشرفت ابعاد گوناگون جامعه بشری بسیار پرارزش و اهمیت دارد. پایش و رصد مسیر علمی طی شده کشور، دانشگاه ها و پژوهشگران و تطابق نحوه عملکرد همه جانبه با استاندارهای جهانی، شناسایی برترین و اثربخشترین کشورها، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، سازمانها، پژوهشگران و سایر عوامل در رابطه با مسأله تولید علم می تواند راهگشا و زمینه ساز برقراری ارتباط و همکاری نظامند علمی شود. سرپرست ISC تصریح کرد: دستیابی مرجعیت علمی کشور در سایه توسعه واقعی علم و توجه دانشگاه ها و پژوهشگران کشور به تمامی ابعاد علمی حاصل خواهد شد. مرجعیت علمی نخستین بند از سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری بوده و علاوه بر استمرار رشد و شتاب تولید علم نافع باید بعد افزایش اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولید شده مورد توجه قرار گیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب