شایعه پایان جهان تکذیب شد حقایق علمی در رابطه با دنباله دار اطلس
به گزارش بازار مقاله، بعد از عبور دنباله دار ۳آی/اطلس از نزدیکی خورشید، توجه ها به این مسافر میان ستاره ای جلب شده است؛ جرمی که تلفیقی از حقیقت علمی و داستان های غیرعلمی پیرامونش، فضایی پر از پرسش به وجود آورده است.
ندا جعفری، مدیر کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران، کارشناس ارشد کیهان شناسی و عضو حرفه ای انجمن نجوم ایران، در گفتگو با گزارشگر مهر درباره ی دنباله دار ۳ آی / اطلس (3I/ATLAS) و شایعات مطرح شده در فضای مجازی درباره ی این دنباله دار اظهار داشت: دنباله دارها از شگفت انگیزترین و زیباترین اجرام آسمانی هستند. این اجرام توده هایی از یخ، غبار و سنگ به شمار می آیند که عمدتا در بخش های بیرونی منظومه شمسی شکل گرفته اند. زمانیکه به خورشید نزدیک می شوند، گرمای خورشید سبب بخار شدن یخ های آنها شده و درنتیجه بخار و غبار حاصل، دمی درخشان را در اطراف هسته این اجرام تشکیل می دهد. این دم در حقیقت همان چیزی است که از سطح زمین به شکل نوار درخشان نور مشاهده می شود.
منشأ و مدار دنباله دارها
مدیر کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران اضافه کرد: بیشتر دنباله دارها مدارهایی بیضوی و کشیده دارند و به طور معمول از نواحی خیلی دور منظومه ی شمسی، یعنی از منطقه ای موسوم به ابر اورت، منشأ می گیرند. بعد از نزدیک شدن به خورشید، باردیگر در مدار خود به نواحی دوردست منظومه شمسی باز می گردند. بعضی از این دنباله دارها دارای دوره های تناوبی اند و هر چند سال یک دفعه به نزدیکی خورشید برمی گرداند و در آسمان ظاهر می شوند.
اهمیت علمی دنباله دارها
به گفته این کارشناس ارشد کیهان شناسی، اهمیت دنباله دارها تنها به جنبه ی رصدی و زیبایی آنها محدود نمی گردد. ترکیب شیمیایی دنباله دارها می تواند سرنخ هایی از مواد اولیه ای که زمین و سایر سیارات از آنها تشکیل شده اند، در اختیار اخترشناسان قرار دهد. بررسی این اجرام رازهای خیلی از تاریخ و ترکیب کیهان را آشکار می کند.
دنباله دارهای شناخته شده اخیر
جعفری با اشاره به بعضی از دنباله دارهای اخیر همچون دنباله دار لمون و دنباله دار سوان گفت این اجرام نمونه هایی از دنباله دارهای معمولی هستند، اما دنباله دار ۳ آی / اطلس ساختاری متفاوت دارد.
کشف ۳ آی / اطلس در پروژه اطلس
وی توضیح داد: دنباله دار ۳ آی / اطلس را در دهم تیرماه ۱۴۰۱، یکی از تلسکوپ های پیشرفته ی پروژه ی ATLAS کشف کرد. پروژه ی اطلس که نام آن مخفف عبارت انگلیسی «Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System» به معنای «سامانه ی هشدار سریع برخورد سیارک ها با زمین» است، با هدف ردیابی اجرام نزدیک به زمین فعالیت می کند. یکی از تلسکوپ های این پروژه در کشور شیلی مستقر است و دنباله دار ۳ آی / اطلس هم بوسیله همین تلسکوپ شناسایی شد.
دنباله دار میان ستاره ای با مدار باز
به گفته جعفری، بررسی مسیر و سرعت حرکت این جرم آسمانی نشان داده است که ۳ آی / اطلس از بیرون منظومه ی شمسی وارد شده و بر خلاف دنباله دارهای معمولی، مدار آن یک بیضی بسته نیست بلکه به صورت هذلولی یا هایپربولیک بوده و باز است. این خاصیت بدان معناست که این دنباله دار تحت تاثیر گرانش خورشید گرفتار نمی شود و بعد از عبور از نزدیکی خورشید، برای همیشه منظومه ی شمسی را ترک خواهد نمود. از همین رو این گونه اجرام را دنباله دارهای میان ستاره ای یا به تعبیر علمی تر، اجرام «اینترستلار» می نامند.
سومین میهمان میان ستاره ای منظومه شمسی
مدیر کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در ادامه خاطرنشان کرد: ۳ آی / اطلس سومین جرم شناخته شده ای است که از فضای میان ستاره ای وارد منظومه ی شمسی شده است. قبل از آن، در سال ۲۰۱۷ جرم معروف اوموآموا و در سال ۲۰۱۹ دنباله دار بوریسوف به عنوان دو جرم میان ستاره ای دیگر شناسایی شده بودند. به این ترتیب، ۳ آی / اطلس را میتوان سومین میهمان میان ستاره ای دانست که با عبوری کوتاه اما چشم گیر از نزدیکی خورشید، راه خودرا به طرف فضای بی انتها ادامه می دهد.
منشأ میان ستاره ای و ابعاد چشمگیر
جعفری با اشاره به مسیر حرکت و سرعت این جرم اظهار داشت: تحلیل های انجام شده نشان میدهد ۳ آی / اطلس جزو دنباله دارهای معمولی منظومه ی شمسی نیست، بلکه از فضای میان ستاره ای وارد شده است. دومین عامل اهمیت آن، اندازه ی قابل توجه این جرم است که برآوردها نشان میدهد قطری بین ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر دارد؛ درنتیجه خیلی بزرگ تر از دو جرم میان ستاره ای پیشین، یعنی اوموآموا و بوریسوف است.
فرصتی برای مطالعه ترکیب شیمیایی سیستم های ستاره ای
به گفته ی این کارشناس ارشد کیهان شناسی، این دنباله دار فرصتی کم نظیر برای اخترشناسان فراهم آورده تا ترکیب شیمیایی مواد اولیه موجود در سیستم های ستاره ای دیگر را بررسی نمایند. مطالعه ی نور بازتابی یا طیف مواد خروجی از این جرم می تواند سرنخ هایی درباره ی ی چگونگی پیدایش سیارات و تفاوت مواد سازنده ی آنها در بخش های مختلف کهکشان و کیهان در اختیار دانشمندان قرار دهد.
دنباله داری بدون تهدید برای زمین
وی در ادامه تاکید کرد: دنباله دار ۳ آی / اطلس هیچ تهدیدی برای زمین محسوب نمی گردد. نزدیک ترین فاصله آن از سیاره ی زمین حدود ۲۷۰ میلیون کیلومتر است که حتی از مدار مریخ هم دورتر است.
او اضافه کرد: این دنباله دار اخیراً به نزدیک ترین فاصله ی خود از خورشید رسیده و بعد از طی مسیر خود، باردیگر به فضای میان ستاره ای بازمی گردد.
شرایط رصد و مشاهده دنباله دار
مدیر کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران درباره ی ی امکان مشاهده ی این دنباله دار اظهار داشت: ۳ آی / اطلس با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست. هرچند نسبت به دو جرم میان ستاره ای پیشین درخشان تر است، اما میزان روشنایی آن پایین بوده و تنها با تلسکوپ های حرفه ای میتوان آنرا رصد و از آن عکاسی کرد.
شایعات و خرافات درباره ی دنباله دار
وی در ادامه به شایعات انتشار یافته در فضای مجازی اشاره نمود و اظهار داشت: دلیل گسترش گسترده ی اخبار مربوط به این دنباله دار، انتشار مطالب غیرعلمی و خرافی در رسانه ها و رسانه های اجتماعی است. در بعضی منابع ادعا شده که این دنباله دار مانند ستاره ای سبز در آسمان شب می درخشد یا نشانه ای از پایان جهان است، در صورتیکه چنین گفته هایی فاقد هر گونه پشتوانه علمی هستند.
جعفری به یکی دیگر از شایعات مطرح شده اشاره نمود و اظهار داشت: همینطور سرعت بالا و شکل غیر کروی این دنباله دار سبب شد در بعضی وب سایت ها آنرا سفینه ای تلقی کنند که از جانب موجودات هوشمند فرازمینی راهی زمین شده است که البته این مساله هم با توجه به این که هنوز هیچ نشانه ای از وجود حیات فرازمینی در منظومه شمسی و ورای آن به دست نیامده است، از اساس مردود است.
جعفری تاکید کرد: هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد دنباله دارها تاثیری بر زمین یا حیات انسان دارند؛ آنها صرفا پدیده هایی طبیعی و زیبا هستند که اطلاعات ارزشمندی درباره ی ی تاریخ و سن کیهان در خود دارند.
افزایش کشف اجرام میان ستاره ای؛ نتیجه پیشرفت فناوری
وی در جواب این پرسش که آیا در سالیان اخیر تعداد اجرام میان ستاره ای بالا رفته است، توضیح داد: از سال ۲۰۱۷ تا حالا چند جرم از این نوع شناسایی شده اند، اما این به معنای زیاد شدن آنها نیست. به قول جعفری، ما حالا به لطف ابزارها و تلسکوپ های خیلی پیشرفته توانایی بیشتری برای رصد و شناسایی چنین اجرامی پیدا کرده ایم.
مدیر کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران با اشاره به نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ اظهار داشت: بر طبق این بررسی ها احتمال دارد سالانه حدود هفت جرم میان ستاره ای از نزدیکی منظومه ی شمسی عبور کنند. تنها تفاوت امروز با گذشته این است که قبل تر ابزار ضروری جهت ردیابی و مشاهده ی آنها در دسترس نبود.
جعفری در انتها اشاره کرد: دنباله دارها و بخصوص ۳ آی / اطلس پدیده هایی علمی و طبیعی هستند که بار دیگر یادآوری می کنند منظومه شمسی ما تنها نیست. هر از گاهی، مسافران میان ستاره ای از دوردست های کهکشان به دیدار ما می آیند تا به دانشمندان کمک کنند گوشه ای از رازهای پیدایش و تحول کیهان را آشکار کنند.
منبع: بازار مقاله
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان بازارمقاله در مورد این مطلب