حفاران از جان سالسال چه می خواهند؟
بازار مقاله: وجود قلعه باستانی «سالسال» در اطراف روستای آقداش بخش نوبران شهرستان ساوه نمادی از قدمت تاریخی دوران قبل از اسلام است اما به سبب موقعیت جغرافیایی و در کانون دید نبودن، هر از گاهی سر و کله سوداگران گنج و دفینه در این ناحیه پیدا می شود و رد آنها را می توان از چاله و گودالها دید.
پس از انتشار گزارش روز بیست و سوم دی ماه ایرنا در مورد هجوم گنج یاب ها به کاروانسرای خشکرود شهرستان زرندیه و انتشار آن در گروه و کانال های مجازی، چند تن از کاربران وضعیت ناگوار کوه و قلعه سالسال در روستای آقداش را یادآور شدند و تصاویری را برای خبرنگار ما ارسال کردند تا این مساله هم در قالب گزارشی پیگیری شود.
از جمله این افراد آقای «رفیعی» عضو گروه حافظان طبیعت ساوه و زرندیه بود که بعد از مشاهده گزارش ایرنا درباب کاروانسرای خشکرود و حفاری های غیر قانونی در این بنای تاریخی، چنین نوشت: «جانا سخن از دل ما می گویی؛ ای کاش سازمان میراث فرهنگی تعاملی با اداره منابع طبیعی داشته باشد برای اینکه دامنه کوههای سالسال روستای آقداش به سبب قدمت تاریخی و همین طور وجود قلعه باستانی به مکانی امن برای حفاران و مخربین تبدیل گشته و در زمان های خاصی مانند فصل پاییز اینگونه فعالیت ها انجام می شود و در بهار هم به بهانه وجود گیاهان خوراکی و دارویی عده ای دیگر نسبت به تخریب محیط زیست و قلع و قمع رستنی ها و برداشت گونه های کمیاب منطقه اقدام می کنند.»
اهمیت حفظ میراث تاریخی در هر جای ایران زمین و مقابله با حفاران غیرقانونی و سوداگران گنج و دفینه ایجاب می کند که هر رسانه ای در این مورد مسئولانه رفتار کند و ما هم در همین راستا موضوع فعالیت سوداگران در روستای آقداش و اطراف قلعه سالسال را پیگیری کردیم.
چشم طمع حفاران غیرمجاز به قدمت تاریخی و غنای گیاهی منطقه
رئیس شورای اسلامی روستای آقداش در این رابطه به ایرنا، اظهار داشت: بعنوان رئیس شورای روستا همیشه با مشاهده افراد غریبه و مشکوک، از ورود آنها جلوگیری کردم اما نکته تاسف بار این است که تعدادی از افراد در درون روستا با حفاران غیرمجاز همکاری می کنند.
«حسن مهری» گفت: هر سال و در زمان رشد گیاهان خوراکی و دارویی در اردیبهشت به منطقه سلسال، زنگ چال و میدان (حوالی روستای آقداش) سرکشی می کنم ولی متاسفانه حفاران و جویندگان گنج سیمای ناخوشایندی را به وجود آورده اند و در هر نقطه گودال و سوراخ های عمیقی مشاهده می شود.
وی اظهار داشت: در موارد زیادی با پاسگاه مستقر در روستای «یاتان» در مجاورت روستای آقداش نیز تماس گرفتیم که با وجود کمبود نیرو و تجهیزات همکاری می کنند اما حفاران از تاریکی شب و روزهایی از سال که منطقه خلوت است برای مقاصد خود استفاده می نمایند و در بهار هم مواردی از حضور افراد را مشاهده می نماییم که به بهانه چیدن گیاهان فصل مانند کنگر، چای کوهی، آویشن و پونه حضورر می یابند اما با خودشان بیل و کلنگ همراه دارند که مشکوک به نظر می رسند.
رئیس شورای اسلامی روستای آقداش اظهار داشت: در بالادست روستا نیز یک امامزاده به نام «طیب طاهر» وجود دارد که حتی در زیر این بارگاه مبادرت به حفر تونل کرده اند و تعدادی از افراد که وارد این تونل شده اند نیز اعلام نمودند که در انتهای این مسیر اکسیژن هوا قطع می شود.
به گفته او، بتازگی هم درب ورودی امامزاده را به سرقت بردند در صورتیکه با هزینه اهالی و کمک خیرین و هزینه ای افزون بر ۲ میلیارد ریال آنرا در سال ۱۳۹۵ بازسازی و تجهیز شده بود.
وی افزود: در اطراف این امامزاده یک درخت توت قدیمی وجود داشت که قطر آن افزون بر یک متر بود اما آنقدر اطراف آنرا حفاری کردند که متاسفانه خشک شد.
وی اضافه کرد: قلعه سالسال از آثار تاریخی و در زمره آثار ثبت ملی کشور قرار دارد و حتی روایتی هم وجود دارد که در زمان باستان ۲ برادر به نام آقداش و سالسال وجود داشته اند که پس از ورود اسلام به ایران، آقداش مسلمان می شود و وقتی موضوع را به برادرش می گوید و از او هم برای مشرف شدن به اسلام دعوت می کند با واکنش قهری او مواجه می شود و با ضربه شمشیر وی را به قتل می رساند.
مهری اظهار داشت: تمام تجهیزاتی که بعنوان رئیس شورای آبادی در اختیار دارم، یک دستگاه موتورسکلیت قدیمی است که امکان تردد با آنرا برای سرکشی به همه تپه های اطراف ندارم و حتی در مواجهه با گروههای حفار از این هراس دارم که مبادا صدمه ای به من برسانند؛ بدین سبب از مسئولان درخواست می کنم که برای پایش و نظارت بهتر منطقه و مقابله با حفاران غیرمجاز حمایت کنند.
حضور افراد برای کنگرچینی در کوه سالسال وی اضافه کرد: در فصل بهار نیز تعدادی از هموطنان از سایر استانها برای چیدن کنگر به منطقه می آیند اما متاسفانه بجای چینش، آنها را از ریشه در می آورند و ما بارها با این افراد گفت و گو کردیم که حتی القمدور ریشه را از بین نبرند برای اینکه نسل این گیاهان در سالهای آتی از بین خواهد رفت.
به گفته او برخی گروههای دانشجویی نیز برای کارهای تحقیقاتی و پروژه های دانشگاهی در مورد گیاهان دارویی به منطقه می آیند که البته این افراد موارد لازم را رعایت می کنند.
رئیس شورای اسلامی روستای آقداش اظهار داشت: از مسئولان درخواست می نماییم که از ما دفاع و حمایت شود و وقتی که گزارش تردد افراد و خودرو های مشکوک را اعلام می نماییم، به سرعت رسیدگی کنند هرچند درک می نماییم که امکانات پاسگاه یاتان محدود است.
وی اظهار داشت: جمعیت روستای آقداش به صورت ثابت ۴۵ خانوار با ۱۰۰ نفر جمعیت است اما در فصل تابستان حتی به ۴۰۰ خانوار هم افزایش می یابد.
تعامل میراث فرهنگی و نیروی انتظامی برای برخورد با حفاران سوداگران گنج
رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان ساوه نیز در این خصوص، اظهار داشت: باید بررسی نماییم که آیا تپه و قلعه مورد نظر همانی است که به ثبت آثار ملی رسیده یا خیر.
«رضا ایاز» اضافه کرد: در مورد امامزاده طیب و طاهر روستای آقداش هم باید اظهار داشت که در زمره آثار تاریخی قرار ندارد اما موارد مقابله با حفاران غیرمجاز را پیگیری خواهیم کرد.
وی اضافه کرد: مدتی پیش در همین منطقه افرادی که مبادرت به حفاری غیر قانونی کرده بودند، شناسایی و دستگیر شدند و الان هم پرونده آنها در مراجع قضائی در دست بررسی و رسیدگی است.
وی گفت: بافت و ساختار منطقه آقداش و سالسال به شکلی است که تردد چندانی در این ناحیه کوهستانی صورت نمی گیرد با این وجود ما با نیروی انتظامی همکاری و تعامل مناسبی داریم و اطلاع رسانی های لازم در مورد فعالیت حفاران غیرمجاز نیز با توجه به این که انجمن میراث فرهنگی در منطقه فعال است، انجام می شود.
ایاز اشاره کرد: اگر بتازگی هم موردی از حفاری در منطقه مشاهده شده است، آمادگی ارائه گزارش آن به نیروی انتظامی برای پیگیری و شناسایی افراد دست اندرکار را داریم.
رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان ساوه اظهار داشت: قبل تر نیز پنج نفر از حفارانی که در پوشش برداشت گیاهان خوراکی و دارویی مبادرت به حفاری می کردند را در این منطقه شناسایی و دستگیر کردیم و خودم نیز بعنوان مدعی در جلسه دادگاه حضور یافتم و در نهایت از طرف مراجع قضایی برای آنها حکم زندان صادر شد.
وی اظهار داشت: با آنکه هم پاسگاه یاتان و هم اداره میراث فرهنگی از نظر امکانات و تجهیزات در وضعیت مناسبی نیستیم اما همکاری لازم برای مقابله با حفاران غیرقانونی میان ما برقرار است.
قلعه سالسال را بهتر بشناسیم
قلعه سالسال نوبران استان مرکزی بعنوان یکی از آثار باارزش تاریخی ایرانی و اسلامی جلوه های هنری و معماری را در کنار صلابت یک بنای نظامی دارد و خشت خشت آن گواهی از اصالت و درایت ایرانی است.
این قلعه کهن در زبان محلی با عنوان «قلعه سالسال» شهرت دارد و در ۳۲ کیلومتری شمال غرب نوبران و پنج کیلومتری روستای آقداش بر پیکره صخره ای عظیم واقع شده است.
در شمال این قلعه، دره ی سقیرقالا و در فاصله حدود پنج کیلومتری شمال آن روستای حریقان وجود دارند.
اطراف این دژ نظامی را پرتگاه های عظیمی فرا گرفته که نشان از تدبیر و درایت پیشینیان در مسائل امنیتی و راهبردی دارد.
مصالح به کار رفته در سازه این بنا از لاشه سنگ های بستر کوه و ملات آهکی است که امروزه بخش زیادی از آن تخریب شده و بقایای قسمتی از برج های دیده بانی و جرزهای متعلق به فضاهای داخلی قلعه تمام آن چیزی است که از این قلعه نظامی در گذر زمان باقی مانده است.
راه دسترسی به بالاترین سطح محوطه این دژ، بوسیله ۲ ورودی طبیعی از جنس سنگ های کوه امکان پذیر است و این ورودی ها دهانه هایی از جنس سنگ سخت و مقاوم دارند و عرض دهانه های آنها حدود ۱۲ متر و ارتفاعشان هم بین ۲۰ تا ۲۵ متر است.
باستان شناسان برمبنای داده هایی که از اشیاء بجای مانده در محوطه این قلعه نظیر تعدادی قطعات سفالی لعابدار فیروزه ای و آبی کبالتی به دست آورده اند، قدمت این بنای نظامی را به دوره میانی اسلامی و قرن هفتم هجری قمری نسبت داده اند.
بر دیوار برج ها و جداره های باقی مانده این دژکهن منافذی دایره ای شکل با قطر تقریبی ۱۰ سانتیمتر بنام مزغل تعبیه شده که کاربری آن برای دیدبانی بوده است.
چشم انداز این مزغل ها به سمت روستاها، دشت های اطراف و آبراهه های منتهی به قلعه است و در حقیقت یکی از اهداف مهم این دژ راهبردی، حفاظت از گذرگاه مواصلاتی و دشت جنوبی این قلعه (دشت گلازور) بوده که در آن زمان محل عبور کاروان های تجاری و نظامی از شرق به غرب محسوب می شده است.
متاسفانه در دهه های اخیر بخش هایی از محوطه این اثر تاریخی توسط حفاران غیر مجاز مورد تعرض و حفاری قرار گرفته که لطمه های جبران ناپذیری را به سازه این اثر تاریخی باارزش وارد کرده است.
روستای آقداش در منطقه کوهپایه بخش نوبران و در کیلومتر ۶۵ جاده ساوه به سمت همدان قرار دارد.
منبع: marketdoc.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب