روایت سوژه های بومی به زبان هنر برای مخاطبان جهانی
هنرمند نقاش مازندرانی که جمعه گذشته یک تابلوی نقاشی از وی در حراج تهران به پنج برابر قیمت پایه به فروش رسید، اعتقاد دارد هنرمند بعد از رسیدن به امضای شخصی با صبر، پشتکار و انتخاب مسیر درست به کمک مدیر یا مشاور هنری می تواند به اهداف بلندمدت در هنر و اقتصاد هنر برسد.
به گزارش بازار مقاله به نقل از ایرنا، سیزدهمین دوره حراج آثار هنری تهران جمعه ۲۶ دی در هتل پارسیان آزادی با رکوردشکنی چه در فروش مجموع و چه در قیمت یک اثر به پایان رسید و ۱۱۰ اثر منتخب برای عرضه در حراج تهران با مجموع مبلغ ۸۷ میلیارد و ۹۴۰ میلیون تومان به فروش رسید. یکی از این آثار تابلویی از «جلال الدین مشمولی» هنرمند نقاش اهل روستای کوتنا از توابع شهرستان قائمشهر بود که با نام «گل حسرت» از مجموعه «گلدان ها» در حراج ارائه شد. تابلویی در ابعاد بزرگ که برآورد اولیه برای قیمتگذاری آن ۲۵ تا ۳۵ میلیون تومان بود، اما هنگام حراج با استقبال خریداران تا ۱۲۰ میلیون تومان چکش خورد و به پنج برابر قیمت پایه به فروش رسید.
جلال الدین مشمولی را می توان اولین هنرمند از نسل امروز هنرمندان مازندران دانست که نامش در حراج بزرگ تهران به ثبت رسید. در دوره های گذشته یک اثر از زنده یاد مکرمه قنبری هنرمند خودآموخته اهل روستای دریکنده بابل در حراج معاصر دی ۱۳۹۷ به قیمت ۳۸ میلیون تومان و یک اثر از استاد احمد نصراللهی نقاش برجسته بابلی ۲۲ میلیون تومان در حراج تهران فروخته شده بود.
مشمولی پیش از این آثار گوناگونی را در چارچوب مجموعه و تک اثر تولید کرد که خیلی از آنها طی سالهای اخیر با استقبال خریداران آثار هنری و مجموعه داران مواجه گردید. مجموعه نقاشی «گاوها» که از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ با نامهای مختلفی همچون «گاو زرد»، «گل گاوزبان» و «گاوی زیر صنوبر» در گالری های مطرح ایران ارائه شد یکی از این نمونه هاست.
او مجموعه تابلوهای دیگری مانند «ماآهی» با مبحث انقراض ماهی بومی اورنج، «تمام روستای من» با مبحث طبیعت و درختان جنگل های مازندران، «هر جا که اینجا نیست» با محوریت آرامش زندگی در طبیعت و دوری از هیاهوی شهر و «پسران سیاهرود» برگرفته از تفریح ها و بازیگوشی های دوران نوجوانی خودش و پسران متولد دهه ۵۰ و ۶۰ روستای کوتنا و روستاهای اطراف را هم در سالهای اخیر به مخاطبان هنرهای تجسمی ارائه کرد. برگزاری نمایشگاه هنری با مبحث آب، اجرای پروژه مستندنگاری هنری جنگل های هیرکانی، برگزاری جشنواره هنر محیطی و چندین پروژه هنری-محیط زیستی دیگر که در رأس همه آنها پروژه بزرگ «هنر در روستا» قرار دارد کارنامه هنری مشمولی را سنگین و پررنگ کرده است.
دبیر جشنواره دائمی «هنر در روستا» سال هاست که فعالیتهای هنری اش را در روستای پدری اش انجام می دهد و سوژه های خویش را از اجزای ساده طبیعت و زندگی در روستا به آثاری هنری تبدیل می کند. با این هنرمند مازندرانی که تا کنون آثارش در بیشتر از یکصد نمایشگاه داخلی و خارجی عرضه شده، به بهانه فروش اثر جدیدش در سیزدهمین حراج تهران درباره چگونگی رسیدن یک هنرمند از روستا به محافل ملی و بین المللی گفت وگویی داشتیم:
ایرنا: حضور در حراج بزرگ تهران برای بسیاری از هنرمندان یک رویای دور است و بعضی ها هم تصور می کنند حتما باید با روابط وارد این محفل مهم هنری-اقتصادی شوند. این تصور از نگاه شما درست است؟
این که عرضه اثر یک هنرمند جوان در یک حراجی بزرگ رویایی دور باشد طبیعی است. رسیدن به اهداف بزرگ زمان بر هستند و باید برای تحقق شان صبر و کوشش کرد. اما ورود مبتنی بر رابطه را با عنایت به تجربه شخصی ام تایید نمی کنم. برای من این روند طی یک فرایند حدودا طولانی و برنامه ریزی شده رقم خورد. مدیر هنری کار را معرفی نمود و اثر بررسی گردید و در نهایت به حراج راه پیدا کرد. اتفاقا در سالهای قبل با عنایت به این که حراج آثار مدرن و کلاسیک جدا از حراج آثار هنر معاصر برگزار می شد، آثار هنرمندان جوان بیشتری در حراج هنر معاصر وجود داشت. اما سال جاری به علت همزمان برگزار شدن حراج بابت شرایط خاص کرونایی تعداد هنرمندان جوان کمتر شد.
قیمت تابلوی «گل حسرت» مشمولی ۲۵ تا ۳۵ میلیون تومان پیشبینی شده بود که در حراج به ۱۲۰ میلیون تومان رسید. وقتی مجموع فروش این دوره از حراج با قیمت یک واحد آپارتمان در مناطق شمالی تهران برابر است، مافیایی نشان دادن فضای اقتصاد هنر درست نیست و می تواند برای هنرمندان جوان بخصوص در شهرستان ها ناامیدکننده باشد. احیانا بنابراین است که وقتی خبر راه یافتن تابلویی از من به حراج تهران انتشار یافت، هنرمندان جوان زیادی از استان خودمان و سایر استان ها با من تماس گرفتند و می گفتند که برای تلاش بیشتر و رسیدن به این نقطه امیدوار شدند و انگیزه پیدا کردند. حقیقت این است که باید اصولی را رعایت کرد و شکیبا بود تا در زمان مناسب و با راهنمایی های اهل فن به چنین نتیجه ای رسید.
ایرنا: اصولی که به آن اشاره می کنید و معتقدید شما را طی سالهای اخیر در روندی ملایم در محافل هنری مطرح تر کرد چه مواردی هستند؟
وقتی در کار عجول باشیم و بخواهیم یک شبه به هدف مان در اقتصاد هنر برسیم موفق نخواهیم بود. هر هنرمندی باید سالیان سال با ابزار مختلف و به اشکال مختلف کار و تلاش کند. امکان دارد دغدغه مدرنیستی یا نگاه معاصر داشته باشد. باید ابزار این نگرش ها را بیابد و وقتی که پیدا کرد روی آن کار کند. اینجا مهم ترین مسأله رسیدن به امضای شخصی است.
ما یک هنرمند شاخص باسابقه را با اثر یا تکنیک خاص خودش می شناسیم. این نکته اهمیت زیادی دارد. این طور نیست که هنرمند یک شبه، دو ساله یا پنج ساله به امضای شخصی در تکنیک و نگاه برسد. هنرمند سال ها کار می کند، امکان دارد اشتباه های زیادی را تجربه کند و تحت تأثیر هنرمندان مختلف قرار بگیرد تا به استقلال شخصی برسد. بعد از مدتی که این امضای شخصی پررنگ شد و اعضای جامعه هنری او را با این تکنیک و امضا شناختند کم کم جریان اقتصاد هنر به او اعتماد می کند و این اعتماد سبب می شود که شرایط اقتصادی هنرش هم تغییر کند و به شرایط نسبتاً مطلوب برسد. انتظار این که هنرمند جوان بخواهد در پنج سال به شرایط اقتصادی مطلوب مدنظرش برسد درست نیست. این موضوعی است که هم هنرمندان جوان باید درک کنند و هم خانواده های آنها بپذیرند.
نمایشگاه نقاشی «باد از شرق می وزد» - جلال مشمولی - اسفند ۱۳۹۶ - باغ انجمن خوشنویسان ایرنا: به راهنمایی های اهل فن هم اشاره کردید. اهل فن در این حوزه دقیقا یعنی چه اشخاصی؟
زمانی که بعد از سال ها فعالیت و رسیدن به نگاه و امضای مستقل در آثار به تجربه ای می رسی، انتخاب یک گالری و مدیر هنری یا مشاور هنری اهمیت زیادی دارد. این طور نیست که وقتی در یک فعالیت و جریان مشخص قرار گرفتی به تنهایی همه مسیر را طی کنی. کار هنرمند آفرینش اثر است و کار گالری دار فروش آثار هنری. اما در این بین یک حلقه دیگر باید وجود داشته باشد که مشاور یا مدیر هنری است. مدیر هنری می تواند بین هنرمند و مدیر گالری موضوعاتی را مطرح کند که به هر دو کمک می نماید.
حضور من در حراج بزرگ تهران با همین روند صورت گرفت. یعنی یک مدیر هنری انتخاب کردم که دو سال به پروژه ها و مسیر فعالیتهای هنری من توجه داشت. موضوعاتی را بیان کرد که من هم به آنها اعتماد کامل داشتم و مسیری که وی خاطرنشان کرد را طی کردم. چون دانش آموخته این رشته بود و سال ها تجربه این مسأله را داشت. گالری دار هم به مشاور هنری اعتماد کرد و به مسیری که مشاور هنری پیشنهاد می داد اعتقاد داشت. این مثلث سبب شد ما در یک فرایند دو ساله به حراجی تهران برسیم و اتفاقات دیگری هم در پیش داشته باشیم. سال آتی مقرر است نمایشگاهی از آثارم در ایتالیا برگزار گردد که آن هم در فرایند رفتار جمعی ما سه نفر لحاظ شد و خوشبختانه نتیجه داد. این می تواند برای نسل جوان الگو باشد که با حوصله به مشاور هنری و گالری دارهایی که به مشاوران هنری اعتقاد دارند اعتماد کنند. چون گالری دارهایی هم هستند که به مدیر هنری اعتقاد ندارند.
ایرنا: یکی از کارهایی که شما طی سالهای اخیر در زمینه فروش آثار خود انجام دادید، برنامه ریزی های متفاوت برای فروش تابلوها و در نظر گرفتن قیمت های مناسب با سطح اقتصادی اقشار عادی جامع مثل نمایشگاه نقاشی «به شرط چاقو» یا طرح «دوشنبه بازار نقاشی» بود. شکل قیمتگذاری چقدر در فرایند رونق اقتصاد هنر اثرگذار است؟
قیمتگذاری آثار سومین اصل در این فرایند است. هنرمند باید شیبی ملایم در بحث قیمتگذاری را طی نماید. با حوصله کار را آغاز کند، ابتدا آثارش را در نمایشگاه های کوچک، سپس در نمایشگاه های گروهی و به مرور با همفکری مشاوران هنری در نمایشگاه های بزرگ و شهرهای بزرگ و گالری های معتبر عرضه نماید. امکان دارد یک فرایند ۵ تا ۱۰ ساله طی شود و در این فرایند سال به سال قیمت اثر را مناسب بالا ببرد. در روندی که شیب خیلی تندی نباشد. حتی با قیمت معمولی آثارش را عرضه کند تا در اقشار بیشتری از مخاطب اثرش دیده شود و یک مخاطب عام هم در دوره ای حس کند می تواند اثر امضادار او را بخرد.
این روند ملایم صعود قیمتگذاری طی ۱۰ سال کمک زیادی می کند هنرمند به اقتصاد هنر برسد. هر هنرمند کمترشناخته شده و تازه کار و هنرجو باید به این مورد توجه داشته باشد و تلاش کند از آن تصور قیمتگذاری که در محافلی مانند حراجی تهران یا کشورهای همسایه اتفاق می افتد بیرون برود و با حوصله و طمأنینه در قیمتگذاری برنامه ریزی کند. باز هم اینجا نقش مشاور هنری و مدرس باتجربه برای کمک به نسل جوان پررنگ است.
ایرنا: شما در عین حال که طی سالهای اخیر حضور پررنگی در نمایشگاه های هنری تهران و برخی شهرهای بزرگ کشور داشتید، برای سکونت از روستای خود خارج نشدید و سوژه های تان هم عموما ساده و از طبیعت و محیط روستا هستند. این اصرار شما بر روستایی بودن در زندگی و آثار ناشی از وابستگی است یا راهبرد هنری شماست؟
هر شخصی امکان دارد به محیطی دلبستگی هایی داشته باشد. دغدغه هایی هم می تواند برای شخص وجود داشته باشد. من همیشه دغدغه های محیط زیستی داشتم و این دغدغه ها را با هنر پیوند زدم. دغدغه ها و نگرانی هایم را به زبان نقاشی بیان و ثبت کردم و این مسیر را دوست دارم. فکر می کنم مخاطب هم از این روند راضی است.
اما علاوه بر این نکات، عمیقا معتقدم هنرمندی که خارج از تهران و در یک جغرافیای با خصوصیت های بومی مانند مازندران، کردستان و سایر استان های مشابه زندگی می کند، باید با حوصله به جغرافیای خودش و موضوعاتی که در آن محیط وجود دارد بپردازد و درباره آن مطالعه کند و دقت عمل بیشتری داشته باشد. این می تواند در تولید اثر کمک زیادی کند و سبب پختگی اثر شود و شناسنامه هنرمند باشد.
برای مثال جلال مشمولی را در گالری های تهران با مجموعه «گاوها» می شناسند. می گویند همان است که در روستا زندگی می کند و گاو زرد را خلق کرد. جغرافیای کوتنا و اطرافش به من کمک کرد که یک مبحث بومی را به زبان نقاشی در گالری های تهران نهادینه کنم و گالری های تهران یا مخاطبان و خریداران آثارم آثار مجموعه گاو بخرند. بعد از مدتی هم دیگر می دانند که در یک روستا ساکنم و هر بار موضوعی از روستای خودم را مطرح می کنم؛ پسران سیاهرود، ماهی های اورنج، طبیعت و درخت ها و حتی گل حسرت که در گورستان می روید. متوجه می شوند مبحث همچنان جغرافیای محل سکونت هنرمند است و می خواهد سوژه ای جدید با پشتوانه ای داستانی از یک محیط کمتر دیده شده برای مخاطبان ساکن در شهرها و استان ها و حتی کشورهای دیگر مطرح کند. به نظرم توجه به اهمیت جغرافیا می تواند در اولویت نخست هنرمند شهرستانی باشد. خودم به این مورد خیلی اعتقاد دارم. این یک امتیاز برای هنرمندان خارج از تهران است. فقط باید خوب ببینند و کشف کنند و درست اجرا کنند.
منبع: بازار مقاله
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب