در گفت وگو با بازار مقاله اعلام شد؛
از ایجاد زیرساخت و بانک مغز تا تولید دستگاههای تحریمی حوزه شناختی
بازار مقاله: به اعتقاد مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی ریاست جمهوری تجهیزات و ابزارهای این حوزه بسیار گرانقیمت و بعضی از آنها جزو اقلام تحریمی هستند، ولی با زیر ساخت هایی که به وجود آمد، محققان دانشگاهی و شرکتهای دانش بنیان موفق به تولید آن در کشور شدند؛ البته نیاز است تا با پشتیبانی از فعالان این عرصه، ضمن معرفی دستاوردهای آنها، نسبت به استفاده از نمونه های داخلی در سالی که مزین به نام دانش بنیان ها است، اقدام گردد.
به گزارش بازار مقاله به نقل از ایسنا، "روان شناسی شناختی"، " علم اعصاب شناختی"، " زبان شناسی شناختی"، " فلسفه ذهن"، "حوزه های کاربردی علوم شناختی"، "مداخله تشخیصی و درمانی" و " هوش مصنوعی" همچون حوزه های در رابطه با علوم و فناوری های شناختی است و توسعه این فناوری ها در دستور کار ستاد توسعه علوم شناختی معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری قرار دارد.
در این خصوص با زیر ساخت هایی که این ستاد برای شرکتهای دانش بنیان و همینطور محققان دانشگاهی فراهم نموده، توانسته کشور را به بخشی از این فنآوری ها مجهز کند که نمونه هایی از آن به این شرح است:
عنوان طرح کاربرد مجری طراحی و ساخت سیستم حقیقت مجازی برای جوندگان توسعه آزمایش های علوم اعصاب شناختی دانشگاه تهران الکترودهای نفوذی دوبعدی تحریک و ثبت فعالیتهای مغزی
دانشگاه صنعتی سهندتبریز پـروژه مـدلار ایمپلنت مـغزی درمان، بازتوانی، توانبخشی دانشگاه تربیت مدرس پردازنده چندکاناله سیگنال عصبی ثبت سیگنال های عصبی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی سیستم ردیاب چشم قابل حمل آنالیزحرکات چشم برای اختلالات عصبی وذهنی از قبیل اختلالات طیف اتیسم و ADHD یکی از شرکتهای دانش بنیان دستگاه تحریک الکتریکی مغز (tDCS) شرکت دانش بنیان دستگاه الکتروانسفالوگراف (EEG) ثبت فعالیتهای الکتریکی مغز شرکت دانش بنیان دستگاه پلی سومنوگرافی (PSG) ثبت فعالیت بعضی از ارگان های بدن هنگام خواب شرکت دانش بنیان تحریک فراجمجمه AHD تحریک بخش های سطحی و عمیق مغز از راه جمجمه شرکت دانش بنیان سیستم بویایی سنج دستگاه عرضه تحریک بویایی شرکت دانش بنیان تولید این تجهیزات در شرایطی است که به قول دکتر جغتایی، مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این فناوری ها جزو تکنولوژی های گرانقیمت است و برای توسعه آن احتیاج به حمایت بیشتر از شرکتهای دانش بنیان فعال در این حوزه می باشد. وی یادآور می شود که تقاضا برای دسترسی به فناوری های این حوزه در کشور زیاد، ولی در مقابل تقاضا برای دریافت فناوری های ساخت داخل کم است؛ ازاین رو لازم است تا محصولات تولیدی این شرکت ها در بازارهای هدف معرفی شوند.
وی عدم شناخت کافی از این حوزه را از دیگر چالش های توسعه فناوری های این حوزه نام می برد و یادآور می شود که امسال که به نام دانش بنیان ها نامگذاری شده، می طلبد تا با حمایت های بیشتر، دانش را به فناوری نزدیک نماییم.
برنامه های ستاد علوم شناختی برای توسعه فناوری های شناختی
دکتر محمد تقی جغتایی در گفتگو با ایسنا، اظهار داشت: مأموریت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، توسعه دانش و فناوری های حوزه علوم شناختی است و در این خصوص نگاههای ما این است که فناوری های مربوط را در دو قلمرو "فناوری های نرم افزاری" و "فناوری های سخت افزاری" توسعه دهیم.
وی افزود: بر این اساس ما با اقداماتی که اجرایی کردیم، شرکتهای دانش بنیان این حوزه توانسته اند محصولاتی را تولید کنند که بعضی از آنها به بازار عرضه شده است، ضمن آنکه برخی دیگر در فرایند تجاری سازی قرار دارند.
جغتایی ضمن اشاره به مزین شدن سالجاری به نام سال "تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرینی" از جانب مقام معظم رهبری، اشاره کرد: بر این اساس امسال عمده تاکید ستاد علوم شناختی در این خصوص تعریف شده و چندین برنامه را به موازات هم به پیش می برد.
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی برگزاری چالش های فناورانه را یکی از این اقدامات نام برد و اضافه کرد: این چالش ها در حوزه های مختلف چون توسعه دیجیتال در حوزه سلامت با نگاههای در ارتباط با "افزایش توانایی های شناختی و کارکردهای مغزی"، "تحریکات سطحی و عمقی مغزی" می شود.
وی اشاره کرد: در حوزه تحریکات سطحی مغز خوشبختانه تعداد زیادی ابزار همچون TMS که یک دستگاه گرانقیمت در زمینه تحریکات سطحی مغز است، از جانب شرکتهای دانش بنیان تولید و به بازار عرضه شده است.
جغتایی افزود: در حوزه تحریکات عمقی مغز نیز، مطالعات آزمایشگاهی پیشرفته ای از جانب محققان چند دانشگاه اجرایی شده است، ضمن آنکه در حوزه ابزارهای ارزیابی های شناختی، نسبت به استانداردسازی تست های غربالگری اقدام شده است.
وی با اعلان اینکه همینطور در زمینه تحریکات نوری در سطح آزمایشگاهی زیر ساخت های خوبی از جانب اساتید دانشگاه شهید بهشتی ساخته شده و الان اساتید و محققان از این زیر ساخت ها استفاده می نمایند، افزود: تست های غربالگری در حوزه های شناختی از دیگر دستاوردهای محققان این حوزه است که چندین تست آن به بازار عرضه شده است.
دبیر کارگروه توانبخشی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی، با تکیه بر این که فناوری های در رابطه با حوزه علوم شناختی و مغز از پیچیدگی زیادی برخوردارست ضمن آنکه این فناوری ها گران قیمت است، خاطرنشان کرد: ازاین رو می طلبد که حمایت های دولتی از محققان و شرکتهای دانش بنیان فعال در توسعه فناوری های این حوزه افزایش یابد.
حمایت از دانش بنیان ها برای ساخت فناوری های گران قیمت شناختی
جغتایی ضمن اشاره به حمایت های معاونت علمی از شرکتهای دانش بنیان فعال در این عرصه، اظهار داشت: فناوری های این حوزه گران قیمت است که نمونه آن فناوری های در ارتباط با تحریکات عمقی مغز است ولی اگر بتوانیم با پشتیبانی از شرکتهای دانش بنیان، فناوری های در ارتباط با این حوزه را در کشور به تولید برسانیم هم به میزان قابل توجهی صرفه جویی ارزی می شود و هم می توانیم در درمان بیماران این حوزه گام های موثری برداریم.
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اظهار نمود: با عنایت به این حقایق این حوزه نیازمند توجه بیشتر دولت می باشد تا بتوانیم فناوری های این حوزه را توسعه دهیم.
جغتایی، تربیت نیروی انسانی را از دیگر اقدامات ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی نام برد و اضافه کرد: در این خصوص این ستاد از شرکتهای دانش بنیان در این حوزه حمایت های ویژه ای دارد.
چالش های شرکتهای دانش بنیان حوزه علوم شناختی
وی در مورد چالش های موجود بر سر راه شرکتهای دانش بنیان حوزه های علوم شناختی، خاطرنشان کرد: باآنکه نیاز برای دسترسی به فناوری های این حوزه در کشور زیاد است، ولی محصولات این حوزه به بازار نرسیده، چون که تقاضا برای دریافت فناوری های ساخت داخل کم است؛ ازاین رو لازم است تا محصولات تولیدی این شرکت ها در بازارهای هدف معرفی شوند.
جغتایی تصریح کرد: در این حوزه نیاز است که بخصوص پزشکان این حوزه با فناوری های ساخته شده در کشور آشنا گردند ضمن آنکه نیاز پزشکان با توانمندی های مهندسان این حوزه آشنا گردند و از طرفی باید با حمایت های انجام شده، محصولاتی با قیمت مناسب تولید شود.
جغتایی مشکل عمده شرکتهای تجهیزات ساز را وجود افراد واردات چی عنوان نمود و اظهار داشت: راحت ترین و پردرآمدترین راه دسترسی به فناوری، واردات آنها است و سودی که در واردات فناوری وجود دارد، در تولید آن نیست.
به قول وی باور به فناوری های ساخته شده از جانب شرکتهای دانش بنیان یکی دیگر از چالش های فعالان عرصه تولید فناوری در این عرصه بشمار می رود.
چالش صادرات فناوری های علوم شناختی
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ضمن اشاره به وضعیت شرکتهای فعال در حوزه توسعه فناوری های علوم شناختی، اظهار داشت: حاصل توفیقات کشور در زمینه توسعه فناوری های حوزه علوم شناختی حاصل همکاری محققان دانشگاهی بوده است. نمونه آن تجهیزات در ارتباط با تحریکات عمقی مغز است که محققان چندین دانشگاه تحت عنوان "گروه های پیشران" وارد شدند و هر کدام بخشی از فناوری های در ارتباط با آنرا توسعه داده اند.
وی با اعلان اینکه اقدامات این گروههای پیشران منجر به تولید بعضی از تجهیزات و فناوری های این حوزه شده است، اضافه کرد: بعضی از شرکت ها موفق به صادرات محصولات خود به کشورهایی چون چین شده اند.
جغتایی افزود: محصولات دانش بنیان این حوزه همانند محصولاتی چون نخ جراحی و سایر محصولات حوزه سلامت نیست و همچنان زمینه استفاده از این فنآوری ها بخصوص در کشورهای اطراف ما محدود است و این کشورها هنوز شناخت کافی نسبت به فناوری های حوزه های علوم شناختی ندارند.
توسعه فناوری یا دانش
دبیر کارگروه توانبخشی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی در پاسخ به این سؤال که در حوزه علوم شناختی در زمینه دانشی پیشرفت بیشتری داریم یا در حوزه های فناوری، توضیح داد: طبیعتا این حوزه همانند سایر حوزه های فناوری، در زمینه دانشی و پژوهشی قوی تر است و این مشکلی است که باید به تدریج آنرا مرتفع نماییم.
وی ادامه داد: ما در رتبه بندی های علوم، در عرصه تولید علم علوم اعصاب و شناختی در منطقه رتبه اول را داریم و با کشور ترکیه در این حوزه درحال رقابت هستیم، ولی وقتی وارد حوزه های توسعه فناوری می شویم، این وضعیت حاکم نیست.
جغتایی اشاره کرد: بر این اساس امسال که بر توسعه محصولات فناوری محور و دانش محور تاکید گردیده است، با این رویکرد است که با حمایت های صورت گرفته، دانش تولیدشده به فناوری، تبدیل و وارد زندگی مردم شود.
وی به بیان اقدامات انجام شده برای تولید فناوری از دانش تولیدشده در این عرصه پرداخت و اظهار داشت: اقداماتی مانند ایجاد بانک مغز فعالیتی در جهت توسعه دانش منجر به توسعه محصولات و ابزارهای تشخیصی و درمانی بوده است.
این محقق حوزه علوم شناختی، افزود: با توسعه این بانک محققان این امکان را یافته اند تا با بررسی بافت مغز، مطالعاتی را در زمینه تشخیص بیماری ها و مداخلات دارویی و غیر دارویی اجرایی کنند و این مطالعات سبب شده تا نتایج به دست آمده از این مطالعات به حقیقت نزدیکتر شود، ضمن آنکه کمک کرده که دانش هایی تولید شود که محققان به درمان بیماری ها نزدیکتر شوند.
وی با تکیه بر این که بانک مغز ایران در زمینه تحقیقات انسانی در حوزه بیماری های سیستم عصبی فعالیت می کند و با عرضه خدمات پژوهشی در جهت ارتقا و تولید دانش در زمینه بیماری های دستگاه عصبی ایفای نقش خواهد کرد، اظهار داشت: هم اکنون ۴۰ نمونه مغز سالم فاقد بیماری های عصبی و ۶۰ نمونه مغز بیماران دارای آلزایمر و اسکیزوفرنی به این بانک اهدا شده است. عرضه خدمات پژوهشی و مشاوره ای، فعالیتهای تحقیقاتی در زمینه بیماری های سیستم عصبی، مشارکت در سیاست گذاری و کمک به ارتقای طرح های پژوهشی همچون وظایف بانک مغز ایران است.
جغتایی راه اندازی لابراتوار ملی نقشه برداری مغز را از دیگر اقدامات معاونت علمی در جهت تولید فناوری از دانش کسب شده نام برد و اظهار داشت: این لابراتوار محلی برای انجام مطالعات بر روی انسان های سالم و بیمار است و محققان را قادر کره است که پروتکلهای تشخیصی و درمانی را در سطح کشور گسترش دهند.
وی با تکیه بر این که این ستاد به دنبال ایجاد زیر ساخت هایی در جهت تولید دانش و فناوری های کاربردی است، اظهار نمود: حوزه علوم شناختی دارای دو قلمرو است که یکی از آنها در حوزه درمان بیماری ها کاربرد دارد و قلمرو دیگر ارتقا و افزایش توانمندی های شناختی است که در این قلمرو، جامعه هدف ما کودکان و بزرگسالان است.
کاهش آلام با فناوری های بومی
مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به بعضی از فناوری های کاربردی در درمان برخی بیماری های شناختی اشاره نمود و افزود: دستگاه تحریک مغزی، ابزارهای ترکینگ و واقعیات مجازی همچون این فناوری ها است که به تولید رسیده و مجوز آن از جانب وزارت بهداشت صادر گردیده است. همینطور برخی دیگر از تجهیزات به تولید رسیده در این حوزه جنبه تحقیقاتی دارند که نمونه آن دستگاه EEG است.
وی افزود: برخی دیگر از تجهیزات مانند "میکروسکوپ کانفوکال" (میکروسکوپ روبشی لیزری هم کانون) است که با بهره گیری از خاصیت فلوئورسانس از نمونه ها تصویربرداری می کند و از آن برای تصویربرداری از سلول ها و نمونه های زیستی استفاده می شود که تیمی از محققان دانشگاه شهید بهشتی نسبت به طراحی و ساخت این دستگاه اقدام نمودند و هم اکنون این دستگاه به محققان خدمات عرضه می دهد.
جغتایی تصریح کرد: این دستگاه دارای کاربردهای دوگانه و جزو تجهیزات تحریمی است که خوشبختانه با دسترسی به دانش ساخت، محققان توانستند این ابزار را در کشور به تولید برسانند.
به قول وی از آنجاییکه این دستگاه یک ابزار گران قیمت است و نمی توان آنرا به صورت انبوه تولید کرد؛ ازاین رو این دستگاه برای کاربردهای تحقیقاتی به صورت محدودی به تولید رسیده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب