رصدخانه مصطفی قلب تازه ترویج علم در جهان اسلام
بازار مقاله: رصدخانه مصطفی با الهام از رصدخانه تاریخی مراغه، ماموریت خودرا انتقال دستاوردهای علمی جهان اسلام به زبان ساده برای عموم جامعه تعریف کرده است.
سید محمدحسین میرهاشمی، مدیر ارتباطات و ترویج بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: رصدخانه بنیاد علم و فناوری مصطفی در سال ۱۴۰۳، با تجمیع ظرفیتهای علمی و ترویجی بنیاد و گردهمایی گروهی از علاقمندان به ترویج علم شکل گرفت. قبل از این، فعالیتهای بنیاد در عرصه ترویج علم به شکل پراکنده و نامنسجم انجام می شد، اما با راه اندازی سازوکار رصدخانه، این اقدامات هدفمند و شبکه ای شدند و حول محور گروهی از دانشجویان و علاقمندان به ترویج علم متمرکز گشتند.
وی ماموریت اصلی رصدخانه را اینگونه تشریح کرد: این گروه، ماموریت خویش را انتقال محتوای علمی و تخصصی بنیاد به زبان ساده برای عموم جامعه، بخصوص جامعه دانشگاهی ایران و جهان اسلام تعریف کرده است. دغدغه اصلی آنها، قابل فهم کردن محتوای بسیار تخصصی در مرزهای علم و فناوری برای عموم بوده است؛ مساله ای که اغلب در قالب پرسش هایی چون «چرا باید به یک دانشمند جایزه داد؟» یا «اهمیت موفقیت او چیست؟» مطرح می شد.
مدیر ارتباطات و ترویج بنیاد در ادامه اضافه کرد: در قلب فعالیتهای رصدخانه، گروهی از «مروجان علم» قرار دارند که با مطالعه دستاوردهای علمی، بررسی منابع، گفت و گو با متخصصان و دانشگاهیان، به تولید محتوا می پردازند. خروجی این فعالیتها متنوع است که یکی از مهم ترین آنها «کافه علم های جایزه مصطفی» است. این برنامه از اردیبهشت ۱۴۰۰ شروع شد و محوری ترین مبحث آن، دستاوردهای برگزیدگان جایزه مصطفی است. کافه ها در فضای صمیمی و غیررسمی برگزار می شوند؛ جایی که استاد یا مروج علم، چه یک متخصص دانشگاهی و چه یک ارتباط گر علمی، خارج از فضای متعارف دانشگاه به همراه مخاطبان به گفت و گو می نشیند.
وی ضمن اشاره به یکی از برنامه های قدیمی تر بنیاد اظهار داشت: از دیگر برنامه های رصدخانه، «مسابقه های دانش آموزی نور» است که قدیمی ترین فعالیت ترویجی بنیاد به حساب می آید و از سال ۱۳۹۵ شروع شده است. این مسابقه در هر دوره به بزرگداشت یک دانشمند برجسته اختصاص یافته است: سال ۱۳۹۵: ابن هیثم، با تأکید بر فیزیک نور، سال ۱۳۹۶: پروفسور جکی این، در عرصه موضوعات علمی، سال ۱۳۹۷: مکانیک و سازوکارهای کوانتومی، سال ۱۳۹۸: پروفسور عمر یاغی، برگزیده دوره نخست جایزه مصطفی، با مبحث انرژی و مواد و سال ۱۴۰۰: ابوریحان بیرونی، با محور آزمایش های بینایی و خطاهای دید.
او همینطور اظهار داشت: در این پنج دوره، شرکت کنندگانی از ۱۱ کشور همچون پاکستان، افغانستان، الجزایر، مالزی، مراکش، هند، ترکیه، عراق، تانزانیا، تونس و ایران حضور داشته اند. دوره ششم مسابقه با مبحث «طبیعت» و بزرگداشت پروفسور چودری، برگزیده دوره چهارم جایزه مصطفی درحال برگزاری است و مهلت ارسال آثار یک دقیقه ای دانش آموزان تا پایان مرداد تمدید شده است.
میرهاشمی در رابطه با دیگر فعالیتهای این رصدخانه اضافه کرد: از فعالیتهای تازه رصدخانه می توان به «علم کاوی» اشاره کرد؛ پویشی مجازی با هشتگ علم کاوی که تابحال ۱۳ مرحله فراخوان داشته است. در هر مرحله، از مخاطبان خواسته می شود دستاوردهای یکی از برگزیدگان جایزه مصطفی را به زبان ساده بازگو کرده و در شبکه های اجتماعی منتشر کنند. آثار برگزیده در این طرح مورد تقدیر قرار می گیرند.
او اضافه کرد: همینطور «رصدگران جایزه مصطفی» به عنوان رقابتی میان علاقمندان به علم برای تولید محتوای رویدادهای هفته جایزه مصطفی انجام می شود. این برنامه برای اولین بار در سال ۱۴۰۲ در اصفهان متولد شد و سال جاری دومین دوره آن همزمان با هفته جایزه مصطفی برگزار می شود. بعد از انتشار فراخوان تولید محتوای علمی در عرصه علم و تکنولوژِی، گروهی از علاقمندان بعد از آموزش های اولیه، مبادرت به تولید محتوا کردند. برترین شرکت کنندگان به پنجمین هفته و دوره جایزه مصطفی راه یافتند و با حاضرشدن در استیج و رویدادهای ترویجی این جشنواره، محتوای مرتبط را تهیه کردند. در پایان، آثار برتر انتخاب و عرضه شدند تا این رقابت به محفلی برای علاقمندان تولید محتوای علمی بدل شود.
مدیر ترویج علم بنیاد مصطفی همینطور به رویداد «جشن علم» اشاره نمود و اظهار داشت: از دیگر برنامه های مهم رصدخانه، «جشن علم» است که تابحال دو بار برگزار شده است. اولین جشن همزمان با شب یلدا در سال ۱۴۰۲ و دومین جشن در روز جهانی علم، به تاریخ ۲۰ آبان ۱۴۰۳، در پارک فناوری پردیس و با حضور ۴۰۰ دانشجو از دانشگاه های مختلف کشور اجرا شد. این رویداد یک روزه با رونمایی از سردیس های برگزیدگان پنجمین دوره جایزه مصطفی به انتها رسید.
وی در رابطه با تولیدات رسانه ای رصدخانه نیز اظهار داشت: رصدخانه علاوه بر رویدادها، خروجی های محتوایی غیررویدادی نیز دارد. از جمله، پادکست «رصدخانه» و پادکست «Observatory» به زبان انگلیسی که در هر دو نسخه، با روایت هایی جذاب، دستاوردهای برگزیدگان جایزه مصطفی را به زبان ساده بیان می کند. همینطور نشریه «Observatory» تابحال دو شماره به زبان انگلیسی و یک ویژه نامه فارسی منتشر نموده است؛ نشریه ای که با گزارش ها و یادداشت های ارتباط گران علم، گفت و گو با برگزیدگان جایزه و مصاحبه با اساتید برجسته دانشگاه های جهان اسلام، به معرفی دستاوردهای علمی می پردازد.
میرهاشمی ضمن اشاره به الهام بخشی تجربه تاریخی رصدخانه مراغه، اظهار داشت: ایده ایجاد رصدخانه، برگرفته از تجربه تاریخی رصدخانه مراغه است؛ جایی که در عصر خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمندانی از سراسر دنیا اسلام و حتی کشورهایی چون چین گرد هم می آمدند و پروژه های علمی مشترک انجام می دادند. رصدخانه بنیاد مصطفی نیز با الهام از این الگو، بستری را به وجود آورده تا علاقمندان علم برای فعالیتهای ارتباط گری و ترویج علمی گرد هم آیند.
وی اضافه کرد: در طول یک سال و نیم گذشته، خیلی از برنامه های پیشین بنیاد زیر چتر رصدخانه قرار گرفته و با نظم و ساختاری مشخص اجرا شده است. حالا فراخوان های علم کاوی در دو بخش دانش آموزی و دانشجویی برگزار می شود؛ کافه های علمی نیز میزبان هر دو قشر هستند و «جشن علم» ترکیبی از همه فعالیتهای ترویجی همچون کافه ها، علم کاوی و سایر محورهای رصدخانه شمرده می شود. وی چشم انداز آینده رصدخانه را اینگونه توصیف کرد: چشم انداز رصدخانه در آینده، توسعه رویدادها و برنامه های تازه و تبدیل شدن به یکی از مهم ترین قطب های ترویج علم در جهان اسلام است.
حرف آخر اینکه کافه ها در فضای صمیمی و غیررسمی برگزار می شوند؛ جایی که استاد یا مروج علم، چه یک متخصص دانشگاهی و چه یک ارتباط گر علمی، خارج از فضای متعارف دانشگاه به همراه مخاطبان به گفت و گو می نشیند. این مسابقه در هر دوره به بزرگداشت یک دانشمند برجسته اختصاص یافته است: سال ۱۳۹۵: ابن هیثم، با تکیه بر فیزیک نور، سال ۱۳۹۶: پروفسور جکی این، در زمینه موضوعات علمی، سال ۱۳۹۷: مکانیک و سازوکارهای کوانتومی، سال ۱۳۹۸: پروفسور عمر یاغی، برگزیده دوره نخست جایزه مصطفی، با مبحث انرژی و مواد و سال ۱۴۰۰: ابوریحان بیرونی، با محور آزمایش های بینایی و خطاهای دید. میرهاشمی در ارتباط با دیگر کارهای این رصدخانه افزود: از کارهای تازه رصدخانه میتوان به «علم کاوی» اشاره کرد؛ پویشی مجازی با هشتگ علم کاوی که تاکنون ۱۳ مرحله فراخوان داشته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان بازارمقاله در مورد این مطلب