چرا با وجود آمار بالای مرگ ومیر، كلاه ایمنی استفاده نمی شود؟
تمسخر و بی اعتمادی دو عامل اصلی کنار گذاشتن کلاه ایمنی
به گزارش بازار مقاله، مردم شهر های مختلف ایران، بیشتر از هر زمان دیگری به موتورسیکلت برای جابه جایی درون شهری تکیه کرده اند و هم زمان، خطرات ناشی از استفاده نکردن از تجهیزات ایمنی هم بیشتر شده است. نکته ای که محققان کشور به دنبال پیداکردن علل آن هستند.
به گزارش بازار مقاله به نقل از ایسنا، در سالیان اخیر، استفاده از موتورسیکلت در شهرهای ایران، خصوصاً در مناطق شمالی کشور، رشد قابل توجهی داشته است. این رشد بیشتر به سبب مزایای خاص موتورسیکلت است؛ همچون قیمت مناسب تر، مصرف سوخت کمتر، امکان حرکت در کوچه ها و مسیرهای پرترافیک، و همین طور تعمیرات ارزان تر. این وسیله نقلیه سبک به انتخابی محبوب در میان جوانان تبدیل گشته و در سفرهای داخل شهری و حتی روستایی نقش پررنگ تری پیدا کرده است. با این وجود، رشد سریع استفاده از موتورسیکلت بدون درنظر گرفتن زیرساخت های فرهنگی، اجتماعی و قانونی مناسب، نتایج منفی جدی به دنبال داشته است. یکی از مهم ترین این پیامدها، بی توجهی به نکات ایمنی، خصوصاً استفاده نکردن از کلاه ایمنی، است که جان هزاران نفر را به خطر انداخته است.
در واقع، با آنکه خیلی از کشورها تلاش نموده اند فرهنگ استفاده از کلاه ایمنی را جا بیندازند، هنوز در ایران این فرهنگ به خوبی شکل نگرفته است. این در حالیست که آمارها به وضوح نشان می دهند که در تصادفات جاده ای، موتورسواران به شدت در معرض لطمه های جسمی، خصوصاً ضربه به سر، قرار دارند. استفاده از کلاه ایمنی می تواند احتمال مرگ و شدت لطمه را تا حد زیادی کم کند. اما با وجود هشدارها و حتی قوانین الزام آور، خیلی از موتورسواران بازهم علاقه ای به استفاده از این وسیله ایمنی ندارند. بررسی دلیلهای این رفتار و شناخت عوامل مؤثر بر آن، برای ممانعت از لطمه های بیشتر، امری ضروری و حیاتیست.
در همین راستا، وجیهه جلائیان بخشنده، استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه گلستان، به همراه یکی از همکاران خود، پژوهشی در مورد دلیلهای استفاده نکردن از کلاه ایمنی در میان موتورسواران شهر گرگان انجام داده اند. هدف اصلی آنها بررسی این مساله از زاویه دید خود موتورسواران و با تمرکز بر شرایط اجتماعی و ذهنی آنها بوده است.
این مطالعه با نگاهی جامعه شناختی بدنبال درک این مسئله بوده که چرا با وجود آگاهی عمومی از خطرات، بازهم استفاده از کلاه ایمنی در سطح پایینی قرار دارد.
برای انجام این مطالعه، محققان از روشی به نام تحلیل مضمون استفاده کردند که روشی کیفی است و بجای تمرکز بر اعداد و آمار، تلاش می کند معانی و باورهای افراد را از دل مصاحبه ها و صحبت هایشان بیرون بکشد. آنها با ۱۵ موتورسوار در شهر گرگان مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام دادند؛ یعنی مصاحبه هایی که چارچوبی کلی دارد اما اجازه می دهد گفت و گو بصورت باز و آزاد هم جلو برود.
نتایج این پژوهش نشان دادند که استفاده نکردن از کلاه ایمنی تنها به دلیلهای فیزیکی یا ناراحتی از پوشیدن آن محدود نمی گردد. شش دلیل اصلی برای این رفتار شناسایی شد؛ همچون فشار اجتماعی، مشکلات ظاهری و فیزیکی، نبود آموزش کافی، بی اعتمادی به قانون و مسئولان، نادیده گرفتن خطر و نیاز به ابراز خود.
به طور خاص، خیلی از موتورسواران گفته اند که برای پرهیز از تمسخر یا برچسب خوردن از طرف دوستانشان، از کلاه ایمنی استفاده نمی کنند، حتی اگر آنرا همراه داشته باشند.
در کنار این موارد، محدودیت هایی که کلاه ایمنی به وجود می آورد نیز تأثیر زیادی داشته است. موتورسواران به سنگینی کلاه، فشار آن بر گردن، مختل شدن دید و شنیدن و همین طور به هم ریختن ظاهرشان اشاره کرده اند. برخی گفته اند فقط در زمستان یا برای فرار از جریمه از کلاه استفاده می نمایند. همچنین، کمبود آموزش های ایمنی و ایجاد عادت های غلط در میان موتورسواران، سبب شده که حتی اگر کسی اعتقاد به فایده کلاه داشته باشد، باز هم از آن استفاده نکند.
در بخش دیگر نتایج، پژوهشگران به نکته مهمی اشاره کرده اند که در تحقیقات قبلی کمتر به آن توجه شده بود: بی اعتمادی به نهادهای قانونی و اجرائی. خیلی از افراد معتقدند قانون ها سلیقه ای اجرا می شود و اجرای ناعادلانه یا ناقص قوانین سبب شده آنها حس کنند رعایت قانون ضرورتی ندارد. این فقدان اعتماد، سبب شده که قانون گریزی در این زمینه عادی شود. در کنار این موضوع، احساسی که برخی موتورسواران نسبت به مهارت شخصی یا کنترل شرایط دارند، موجب می شود خودرا از خطر استثنا بدانند.
اهمیت این یافته ها در آنست که نشان می دهند برای افزایش استفاده از کلاه ایمنی، نمی توان فقط به جریمه یا قانون اکتفا کرد. راهکارهایی مانند آموزش عمومی، دسترسی بهتر به کلاه های ایمن و ارزان، تبلیغات توسط افراد مشهور، و همین طور اجرای مؤثر و دائمی قانون، در کنار یکدیگر می توانند مؤثر واقع شوند.
پژوهشگران معتقدند برنامه ای جامع دراین خصوص می تواند خصوصاً در شهرهایی مثل گرگان که استفاده از موتورسیکلت رایج است، جان انسان های بسیاری را نجات دهد.
این مطالعه علمی که با تأکید بر داده های میدانی و با نگاه جامعه شناسانه، تصویری واقعی و دقیق از وضعیت ایمنی موتورسواران و موانع اجتماعی پیش روی آنها ارائه کرده است، در «فصلنامه جامعه شناسی کاربردی» انتشار یافته که از نشریات علمی پژوهشی وابسته به دانشگاه اصفهان است.
منبع: بازار مقاله
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان بازارمقاله در مورد این مطلب