هفته دولت و رشد و بالندگی تئاتر؛ (۴)
تئاتر استان ها رشد كمی هشت برابری به گواه آمار و كیفی به تایید كارشناسان
به گزارش بازار مقاله توسعه و تعالی تئاتر استان ها در شرایطی یكی از مهمترین مسئولیت های عملیاتی و اجرایی اداره كل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ در نظر گرفته شده كه در بازه زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ شاهد افزایش ثبت تعداد گروه های نمایش استان ها و شهرستان های كشور از ۱۰۰ به بیشتر از ۸۰۰ گروه فعال تئاتری بودیم.
جامعه شناسی مدرن در طبقه بندی کشورها در عرصه توسعه یافتگی ملاک های مختلف و گوناگونی دارد. یکی از این ملاک ها در عرصه فرهنگ و هنر که بعنوان مهم ترین اولویت آن شناخته می شود به توسعه، رشد و تعالی هنر تئاتر و ضریب نفوذ آن میان عموم افراد جامعه بازمی گردد. به بیان ساده تر یکی از مهم ترین ملاک ها در عرصه فرهنگ و هنر برای شناسایی جوامع پیشرفته به توسعه هنر تئاتر در آن جوامع و کشورها بازمی گردد.
وامداری به حمایت دولت، چشم اسفندیار توسعه همه جانبه تئاتر
البته یکی از چشم اسفندیارهایی که همواره بر کارهای فرهنگی و هنری کشور سایه انداخته، وامداری تام و تمام آنها به حمایت و کمک های دولتی است. تردیدی در این مساله وجود ندارد که معنای این جمله متضمن تعبیر «هنر دولتی نیست»؛ بلکه حیات، دوام و بقای تمامی کارهای فرهنگی و هنری در کشور برای رسیدن به رشد و تعالی در تاریخ ۴۱ ساله انقلاب شکوه مند اسلامی همواره وام دار کمک های مادی و معنوی بخش دولتی بوده است.
پر واضح است که در این میان هنرهایی که ضریب نفوذ کمتری نسبت به دیگر کارهای هنری دارند لاجرم از نگاه حمایتی بیشتری هم از جانب بدنه دولت بهره مند شده اند. آن گونه که دراین میان عرصه هنرهای نمایشی و تئاتر هم بعنوان یکی از مهم ترین عرصه ها که دوام آن به کمک های مادی و معنوی بخش دولت و بازوی فرهنگی آن یعنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وابستگی بسیاری دارد، بیشترین وابستگی را به این کمک ها دارد.
گام دوم؛ تمرکز بر تئاتر استان ها
توسعه و تعالی هنر تئاتر در کشور همواره وام دار نگاه حمایت مادی و معنوی از جانب بدنه دولت و بازوی اجرایی آن در بخش فرهنگ و هنر یعنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است. حال این روزها که درحال سپری کردن گرامی داشت هفته دولت هستیم بنا داریم تا در سلسله گزارش هایی به فعالیت و میزان اثرگذاری و اثربخشی دولت تدبیر و امید در عمر هفت ساله آن و تأثیرش بر تعالی و رشد این هنر در بخش های مختلف، نگاهی متفاوت داشته باشیم.
در گام نخست در رابطه با میزان اثرگذاری و اثرپخشی هنر تئاتر از حمایت های مالی و معنوی دولت و البته فراگیری آن میان عموم افراد جامعه، بخش بودجه را که تپندگی قلب این هنر را تضمین می نماید مورد هدف قرار دادیم و گفتیم افزایش بودجه تئاتر از ۱۴ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۲ تا ۸۴ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ بازتاب بیشترین شاخص رشد در تاریخ چهل ویک ساله انقلاب اسلامی، طی هفت سال فعالیت دولت تدبیر و امید است.
در گام دوم در رابطه با میزان اثرگذاری و اثرپخشی هنر تئاتر از حمایت های مالی و معنوی دولت و البته فراگیری آن میان عموم افراد جامعه، بخش رشد و توسعه تئاتر در استان های کشور را بعنوان مهمترین گام برای تحقق تمرکززدایی از پایتخت و عملیاتی کردن شعار ایران فقط تهران نیست را مورد هدف قرار دادیم.
وقتی درباره مهم ترین شعار تئاتر کشور از میانه دهه ۷۰ تا به امروز یعنی تحقق «تئاتر برای همه» می اندیشیم، بیشتر متوجه اصلی می شویم که طی چند سال گذشته شاهد بیشترین تاکید بر آن در دولت تدبیر و امید بوده ایم. آن اصل متضمن جمله ای دیگر است که این روزها بسیار به گوشمان آشناست و آن این که «ایران فقط تهران نیست».
در عرصه هنرهای نمایشی با عنایت به اقلیم، جغرافیا، فرهنگ و زیست بوم های متنوع فرهنگی در کشور، هنر تئاتر می تواند یکی از مهم ترین آینه های بازتاب دغدغه ها، خواست ها و نگرش های عموم افراد جامعه در جغرافیای پهناور کشور باشد.
بی تردیدی مفهوم فرهنگ غنی و رسیدن به جایگاه بالندگی و افتخار در سایه نامی واحد به نام «هویت فرهنگ ایرانی» در گروی تقویت تمامی بخش های آن در حوزه های جغرافیایی، قومی، زبانی و خرده فرهنگ های متفاوت آن است.
بیشترین شاخص مهاجرت معکوس هنرمندان در دولت تدبیر و امید
تمرکز امکانات چه از نظر مسائل مالی و چه در حوزه زیرساخت ها در پایتخت و کاسته شدن از آن امکانات به فاصله دور شدن از تهران و رسیدن به دیگر استان ها و شهرستان ها، سبب شده بود تا در اواخر دهه ۶۰ و در طول دهه ۷۰ شاهد مهاجرت اقشار مختلف مردم از استان ها و شهرستان ها به پایتخت کشور باشیم.
اما کوشش برای تمرکززدایی در تمامی عرصه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و البته فرهنگی در کنار مفهوم شعاری آن در اواخر دهه ۸۰ و بخصوص در ابتدای دهه ۹۰ شکل عینی و عملیاتی بیشتر به خود گرفت. بگونه ای که طبق آمارهای رسمی موجود طی گذشت هفت سال از حیات دولت تدبیر و امید از سال ۹۲ تا ابتدای سال ۹۹ شاخص رشد مهاجرت معکوس از تهران به استان ها و شهرستان ها رشدی بیشتر از ۲۰ برابر را تجربه کرده است.
راستی آزمایی مهاجرت معکوس هنرمندان تئاتر
البته در حوزه تئاتر هم می توان با اتکا به شواهد مختلف دیگر به راستی آزمایی این شاخص بیشتر از پیش تصریح کرد و توجه داشت. در کنار پراکندگی جغرافیایی دانشکده های تئاتری در سرتاسر کشور که از اواخر دهه ۷۰ و ابتدای دهه ۸۰ خورشیدی صورت گرفت، آرام آرام جوانان فارغ التحصیل تلاش کردند تا با همت و عزمی که از نیروی جوانی شان نشأت می گرفت به جای تاکید بر فعالیت در تهران، گام های موفقیت و اولین تجربه ها برای همسان سازی توسعه تئاتر در سرتاسر کشور را در استان ها و شهرستان های خود بردارند.
به همین سبب طبق آمار موجود در بدنه آموزش عالی بیشتر از ۴۵ درصد از فارغ التحصیلان رشته های تئاتر در مقاطع مختلف پس از فارغ التحصیلی به استان ها و شهرستان های خود بازگشتند. مساله تمرکز آمار بر یک دهه اخیر بیشتر به جهت توسعه زیرساخت ها توسط دولت با مشارکت و همراهی بخش خصوصی در استان ها و شهرستان های کشور است.
ساخت و تجهییز ۱۷۰ پلاتو و سالن نمایش از ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸
شاید تا اواخر دهه ۷۰ تعداد سالن های تئاتری کشور کمتر از ۲۰ عدد می رسید اما از آغاز سال ۹۲ تا آخر سال ۹۸ تعداد تماشاخانه ها، پلاتوها و سالن های خصوصی برای اجرای تئاتر در سرتاسر کشور به بیشتر از ۳۲۰ سالن بالا رفته است. که از این مقدار ۱۷۰ سالن آن طی گذشت هفت سال از حیات دولت تدبیر و امید در استان ها و شهرستان های کشور با همکاری دولت یا سرمایه گذاری بخش خصوصی تاسیس شده است.
افزایش سالن ها درحقیقت گامی مهم و مؤثر برای معرفی هرچه بیشتر هنر تئاتر به عموم مردم جامعه و برداشتن گامی عملیاتی برای تحقق شعار «تئاتر برای همه» بشمار می رود.
شاهد این مدعا از جشنواره سی وچهارم بین المللی تئاتر فجر (۱۳۹۴) تا جشنواره سی وهشتم (۱۳۹۸)، بعنوان سندی قابل اتکا یاد شده است. طی پنج سال گذشته در برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر فجر نه تنها شاهد درخشش هنرمندان تئاتر استان ها و شهرستان های کشور بودیم که مطابق آمار تقریباً نیمی از جوایز بخش های مختلف ملی و بین المللی این رویداد به این هنرمندان اختصاص پیدا کرده است.
در کنار نگاه کمی گرایانه در حوزه توزیع جوایز، نظرات گوناگونی مبتنی بر ارتقای کیفیت آثار تئاتر هنرمندان استانی در آرای کارشناسان تئاتر کشور بعنوان سندی دیگر برای اثبات مدعای مطرح شده محسوب می شود. جایی که فصل مشترک کلام آنها برابری و هم سنگی آثار هنرمندان فعال در استان ها و شهرستان های کشور همسو با فعالان این عرصه در پایتخت دانست و حتی در موارد گوناگونی شاهد پیشی گرفتن این هنرمندان از همتایان خود در پایتخت هم بوده ایم.
طرح «استقرار» مولفه کلیدی توسعه تئاتر استان ها
در کنار توسعه زیرساخت ها بعنوان یکی از مهم ترین مؤلفه های توسعه تئاتر در سرتاسر کشور که رشد و بالندگی هنرمندان تئاتر استان ها و شهرستان ها را با خود به همراه داشته، طرح «استقرار گروه های نمایشی» و ثبت این گروه ها در سایه انجمن هنرهای نمایشی و در نهایت شناسنامه و هویت دار شدن فعالان عرصه تئاتر در سرتاسر کشور است.
درحقیقت سامانه طرح استقرار گروه های نمایشی برای ثبت نام فعالان این عرصه در سرتاسر کشور ذیل مجموعه انجمن هنرهای نمایشی کشور سبب شد تا ضمن شناسایی گروه های فعال در عرصه هنر تئاتر کشور، شیوه و نحوه حمایت های مادی و معنوی اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای رشد و توسعه تئاتر در دو حوزه زیرساختی و همینطور تولید و اجرای آثار عمومی، شکلی هدفمندتر به خود گیرد.
نکته حائز اهمیت آنکه طی گذشت هفت سال از حیات دولت تدبیر و امید از سال ۹۲ تا سال ۹۸ شاهد افزایش قابل ملاحظه ای در حوزه شناسنامه دار شدن و ثبت گروه های فعال تئاتر در استان ها و شهرستان های کشور بوده ایم.
پیش از بررسی آماری در حوزه ثبت گروه های فعال تئاتری در استان ها و شهرستان های کشور ذکر این نکته الزامی است که بنا به مصوبه طرح استقرار گروه های نمایشی «هیئت رئیسه انجمن هنرهای نمایشی استان ها بعنوان متولی اصلی فعالیت گروه های نمایشی در هر استان هر دو سال یک مرتبه موظف است تا کارهای گروه های نمایشی را بررسی کند تا به واسطه فعال بودن یا نبودن آن گروه ها بتواند نسبت به ثبت و یا حذف نام آنها در فهرست گروه های ثبت شده در طرح استقرار گروه های نمایشی اداره کل هنرهای نمایشی در سامانه مذکور اقدام و آمار را به روزرسانی کند.»
حال برپایه این گزاره به توسعه گروه های نمایشی از سال ۱۳۹۲ تا آخر سال ۱۳۹۸ می پردازیم.
ثبت ۱۰۰ گروه نمایشی در سال اول فعالیت دولت تدبیر و امید
هر چند زمزمه های اجرای طرح استقرار گروههای نمایشی از سال ۱۳۹۰ شنیده شد اما اولین گام های اجرایی شدن آن از سال ۱۳۹۲ شروع شد. مطابق نخستین آمار بازتاب داده شده توسط اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از آغاز اجرای این طرح و ثبت گروههای فعال تئاتر در استان ها و شهرستان های کشور اسامی بیشتر از ۱۰۰ گروه با بیشتر از ۷۰۰ هنرمند تا آخر دیماه ۱۳۹۴ برای دریافت مجوز فعالیت در سامانه طرح استقرار به ثبت رسیده بود.
تجربه رشد شش برابری از ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶
اتابک نادری در ۲۸ تیر ماه ۱۳۹۶ بعنوان مدیر وقت امور تئاتر استان های اداره کل هنرهای نمایشی، اعلام نمود که تا آن تاریخ حدود ۶۰۰ گروه تئاتری در سرتاسر کشور در سامانه ثبت گروه های نمایشی به ثبت رسیده اند.
آماری که طی تنها دو سال از افزایش شش برابری ثبت گروه های فعال تئاتر رد استان های کشور از ۱۰۰ گروه به ۶۰۰ گروه حکایت داشت.
نادری درباره وضعیت گروه های تئاتری استان های مختلف تا دیماه ۱۳۹۶ اظهار داشته بود: تابحال حدود ۶۰۰ گروه تئاتری در سرتاسر کشور در سامانه ثبت گروه های نمایشی به ثبت رسیده اند که بر اساس گزارش هایی که گرفته می شود، حدود ۷۰ درصد این گروه ها فعال می باشند.
ثبت ۸۰۰ گروه نمایشی تا آخر سال ۱۳۹۸
آخرین آمار موجود در این عرصه به صحبت های حمید نیلی مدیر پیشین انجمن هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بازمی گردد که در تاریخ دوم آذر ماه ۱۳۹۸ اظهار داشته بود: ۸۰۰ گروه از ۳۲۰ شهرستان در انجمن هنرهای نمایشی به ثبت رسیده که این مایه بالندگی و افتخار است.
به عبارت دیگر طی بازه زمانی دو ساله (۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸) شاهد افزوده شدن ۲۰۰ گروه نمایشی فعال در استان های کشور به طرح سامانه اسقرار گروه های نمایشی بودیم.
طرح استقرار، بهترین بستر برای تشکیل انجمن های نمایش در استان ها
تاکید بر اجرایی شدن مستمر طرح اسقرار گروه های نمایشی و رصد و پالایش آمار آنها طی بازه زمانی هر دو سال یک مرتبه حوزه نمایش کشور را با شبکه ای از گروه های فعالی که دست به تولید می زنند مواجه کرد. گروه هایی که هم شامل گروه های جوان، فعال و دارای تحصیلات می شود و هم پیشکسوتان را در برمی گیرد.
بنا به قول مهدی شفیعی مدیر کل پیشین اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در اجرایی و عملیایی شدن طرح استقرار گروه های نمایشی و تشکیل انجمن هنرهای نمایشی نقشی غیر قابل انکار دارد؛ این شبکه (سامانه طرح استقرار) بهترین بستر و ظرفیت برای تشکیل انجمن ها بود، چون انجمن باید نماینده گروه های فعال و مولد هر شهرستان و استان باشد و شرایط را برای فعالیت ها، جلب مخاطب، فرایند تولید و عرضه آثارشان تسهیل کند.
با همین نیت زمینه تغییر آئین نامه تشکیل انجمن های هنرهای نمایشی استان ها از راه انتخابات فراهم گردید. در نهایت تمامی آن تلاش ها به آئین نامه ای منتج شد که امروز هم مبنای ثبت نام و رصد فعالیت گروه های تئاتری در استان ها و شهرستان ها ذیل مجموعه انجمن هنرهای نمیشی کشور قرار دارد.
منبع: marketdoc.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب